Farklı Sulama Sistemlerinin Zayıf Strüktürlü Toprağın Fiziksel Kalitesi Üzerine Etkisi

Abstract

Aşırı arazi kullanımı nedeniyle toprakların yapısal olarak bozulması, son yıllarda tarımsal sürdürülebilirliği olumsuz yönde etkilemiştir. Bu araştırmada kabuklanma sorununun görüldüğü bir bölgede beş yıl boyunca uygulanan farklı sulama yöntemlerinin toprağın fiziksel kalitesine etkisi araştırılmıştır. Buğday yetiştirilen ve 4 farklı sulama sistemine [Doğal yağış (DY), linear pivot sulama (LPS), yeraltı damlama sulama (YDS) ve yağmurlama sulama (YS)] sahip bir bölgeden 0-20 cm derinlikten bozulmuş ve bozulmamış toprak örnekleri alınmıştır. Çalışmada, toprağın ortalama ağırlık çapı (OAÇ), suya dayanıklı agregatlar, doygunluk düzeyi (Θs), tarla kapasitesi (TK), solma noktası, yarayışlı su içeriği (YSİ), havalanma kapasitesi, kırılma indeksi, plastik limit (PL), likit limit (LL) ve plastiklik indeksi (Pİ) belirlenmiştir. Suya dayanıklı agregatlar, DY sisteminde en düşük % 7.76 olurken; bu sonuç, % 150.64 artarak YDS sisteminde % 19.45'e çıkmıştır. Toprakların OAÇ değerleri DY sisteminde 0.178 mm bulunmuş olup, bu değer YDS sisteminde artarak 0.467 mm olarak bulunmuştur. Yeraltı damlama sulama sisteminde; Θs, TK ve YSİ bakımından en yüksek değerler elde edilmiştir. Kırılma indeksi DY sisteminde 151.56 kPA olarak bulunurken; LPS, YDS ve YS alanlarında sırasıyla 154.4, 44.78 ve 154.2 kPA olarak bulunmuştur. Farklı sulama sistemleri toprakların PL, LL ve Pİ değerlerinde herhangi bir değişime neden olmamış; bu değerler sırasıyla ortalama, % 44.57, 21.14 ve 23.44 olarak belirlenmiştir. Bu doğrultuda toprak agregat stabilitesi ve su karakteristik özellikleri sonuçlarının uzun yıllar takip edilmesi ve farklı toprak türlerinde incelenmesi gerekliliği ortaya çıkmıştır. Ayrıca arazilerin sürdürülebilir kullanımı için sulama sistemlerinin olası etkilerinin dikkate alınması gerektiği önerilmiştir.