Experimental Investigation of Masonary and Plaster Mortars Used in the Historical Large Bath Building (Milas-Muğla)

Abstract

Tarihi yapılar ülkelerin en önemli kültür miraslarının başında gelmektedir. Tarihi yapıların korunmasında esas gaye onların yapısal bütünlüklerini koruyarak geleceğe güvenle aktarılmasının sağlanmasıdır. Tarihi yapılar ile ilgili yapılacak herhangi bir uygulamadan önce disiplinler arası bir çalışma ile yapıların mevcut halinin detaylı bilinmesi gereklidir. Yapının inşasında kullanılan bağlayıcı malzemelerin özellik ve bileşimlerinin analiz edilmesi bu çalışmanın temel amacıdır. Çalışma kapsamında Muğla ili Milas ilçesinde bulunan Beçin antik kentindeki Büyük Hamam yapısının duvarlarında kullanılan duvar örgü ve sıva harçları incelenmiştir. Büyük Hamam yapısından alınan harç numuneleri üzerinde laboratuvar ortamında stereo mikroskopla petrografik inceleme, X-Işınları Difraktometresi (XRD), Termografik analiz (TG/DTA), X-Işını Floresans (XRF) spektrometresi, birim hacim kütle, kütlece ve hacimce su emme, özgül kütle, kompasite, porozite, asit kaybı ve tek eksenli basınç dayanımı deneyleri yapılmıştır. Yapılan deneyler sonucu, harçların temel fiziksel, mekanik ve hidrolik özellikleri ile mikro yapıları, doğal madde kompozisyonları, doğal maddelerin mineralojik ve kimyasal özellikleri belirlenmiştir. Çalışma sonunda yapıda bulunan duvar örgü ve sıva harçlarındaki bağlayıcı malzemenin saf kireç harcı olduğu belirlenmiştir. Harçların hidrolik özellik göstermediği, ayrıca basınç dayanımlarının da düşük olması incelenen örneklerin hidrolik özellikte olmadığından dolayı yani harçların saf kireç harcı olmasından kaynaklanabileceği değerlendirilmiştir.