Examining the Problems and Concerns of Parents with Disabled Children in the Context of Gender Roles

Abstract

Bu çalışmanın amacı, engelli çocuğu olan ebeveynlerin toplumsal cinsiyet rolleri doğrultusunda çocuklarıyla ilişkilerinde rol ve sorumlulukları, yaşanılan sorunların ve kaygıların ortaya konulmasıdır. Araştırmada özellikle toplumsal cinsiyet bağlamında inceleme yapılmasından dolayı aynı aile içerisinde olan 10 anne ve 10 baba olmak üzere 20 ebeveyn ile görüşülmüştür. Çalışma nitel araştırma yöntemlerinden fenomenolojik yöntem ile yürütülmüştür. Araştırmanın verileri literatür taraması ve alan bilgisi doğrultusunda araştırmacılar tarafından hazırlanan görüşme soruları aracılığıyla yarı yapılandırılmış görüşme yöntemiyle toplanmış ve nitel yöntem ile analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda ebeveynlerin çocuklarına dair yaşanan sorunlar ve kaygılara dair görüşlerinin anne ve babalarda çok fazla değişiklik göstermediği ancak anlık sorun alanları doğrultusunda yaşanan kaygıların anneleri daha fazla etkilediği, engelli çocuklarının sorumluluklarına dair kadınların daha fazla rol aldığı, yaşanan sorunların anlık çözümlerinde babaların daha olumlu şeyler düşünebildikleri ancak bu sorunların genellenmesi ya da geleceğe dönük olmasında onların da çözüm getirme konusunda anneler kadar zorluk yaşadıkları görülmüştür. Annelerin sosyal destek aldıklarına dair daha olumlu görüşleri olduğu, babaların sosyal destek göremedikleri ya da çevrelerindeki bireylerin meşgul olmalarından kaynaklı destek alamadıkları sonucu ortaya çıkmaktadır. Ebeveynlerin yaşadıkları sorunlarda ise annelerin çocuklar ile daha fazla ilgilenmesinden kaynaklı kendi iyilik halleri ile ilgili problemler yaşadıkları, çocuklarına dair yapılan ayrımcı ve olumsuz tavırları babalara oranla daha fazla içselleştirdikleri ve bu sorunlarla baş edebilmek adına psiko-sosyal destek ihtiyacı duydukları sonucuna ulaşılmıştır. Psiko-sosyal desteğin ediniminde ise babaların daha isteksiz olduğu, annelerin ise bu destek sistemini almayı istedikleri görülmüştür. Bu bağlamda, sunulmakta olan sınırlı psiko-sosyal destek hizmetleri arttırılarak, sosyal hizmetin savunucu, ara bulucu, vaka yöneticisi ve danışman rollerinin de yerine getirilmesiyle, engelli çocukların da ailelerinin de iyilik halinin sağlanması gerekmektedir.