Çevresel Maliyetlerin Finansal Performans Üzerindeki Etkisinin Tespiti: BİST Sürdürülebilirlik Endeksinde Yer Alan Firmalar Üzerinden Bir Ampirik İnceleme

Abstract

Özet Çalışmanın amacı, Türkiye’de BIST Sürdürülebilirlik Endeksinde yer alan farklı sektörlerde faaliyette bulunan şirketlerin çevresel düzenlemeler ve uygulamalara yönelik gerçekleştirmiş oldukları çevre muhasebesi kapsamında yer alan çevresel harcamaların firmaların finansal performansı üzerindeki etkisinin araştırılmasıdır. Türkiye’de BIST Sürdürülebilirlik Endeksinde yer alan ve farklı sektörlerde faaliyet gösterip tesadüfi olarak seçilen 18 şirketin 2015-2020 yılları arasındaki finansal ve sürdürülebilirlik raporlarından elde edilen veriler kullanılmıştır. Finansal veriler Kamu Aydınlatma Platformu’ndan, sürdürülebilirlik raporları ise şirketlerin web sitelerinden elde edilmiş olup söz konusu veriler sistem-GMM veri analizi yardımı ile ölçümlenmiştir. Şirketlerin çevresel harcamalarının kullanılan sermayenin getirisi (ROCE) üzerindeki etkisinin araştırıldığı bu çalışmada; bağımsız değişken çevre harcamaları, bağımlı değişken kullanılan sermaye getirisi ve kontrol değişkeni olarak da firma büyüklüğü belirlenmiştir. Sistem-GMM yöntemi ile yapılan analiz sonucunda çevre maliyetleri ve kullanılan sermayenin getirisi arasında negatif yönlü ve anlamlı bir ilişki tespit edilmiş olup çevre maliyetlerinde gerçekleştirilecek %1'lik artışın kullanılan sermayenin getirisini % 0.08 oranında azalttığı sonucuna ulaşılmıştır. Çalışmanın gerçekleştirilmesi sırasında BIST Sürdürülebilirlik Endeksinde yer alan şirketler tarafından yayımlanan sürdürülebilirlik raporlarının bazılarında çevresel harcama tutarlarının hiç belirtilmediği veya farklı para birimleri cinsinden belirtildiği gözlenmiştir. Bu durum, yapılacak ampirik çalışmalardaki örneklem seçim ve tespitini sınırlamaktadır.