Estimation of Environmental Effects of Industrial Tomato Cultivatıon in Field by the Life Cycle Assessment Method

Abstract

Ülkemizde domates üretimi her bölgede yapılabilirken, ticari anlamda sanayi tipi domates yetiştiriciliği Marmara ve Ege bölgelerinde yoğunlaşmaktadır. Domates üretimi geleneksel yetiştiricilikte sera ve tarla olmak üzere iki farklı şekilde yapılmaktadır. Gelişen teknoloji ile yeni yetiştiricilik şekli olan topraksız tarımda hidroponik domates yetiştiriciliği de üretim şekilleri arasına eklenmiştir. Üretim sistemlerinin farklılaşması ile üretim sistemlerinin girdilerinin farklılaşmasına ve dolayısıyla da çevresel etkilerinin farklılaşmasına neden olmaktadır. Bu çalışma kapsamında ülkemizde, sürdürülebilir domates üretimi ve domates sanayi için, tarla domatesi üretiminin çevresel etkilerinin yaşam döngüsü değerlendirmesi yöntemi kullanılarak ortaya konulması amaçlanmıştır. Çalışmada Bursa bölgesinde tarlada sanayi domatesi üreten bir işletme ele alınmıştır. İşletme ile yapılan görüşmeler sonucunda yaşam döngüsü analizinde kullanılacak olan su tüketimi, üretimin tüm aşamalarındaki enerji tüketimi, kullanılan organik ve kimyasal gübre miktarı, araç kullanımı, araçların yakıt tüketimleri vb. bilgiler toplanmıştır. Girdiler kullanılarak yapılan üretim sonucunda ortaya çıkan son ürünler, domates, emisyonlar, atıklar ve kimyasal gübreden kaynaklanan kimyasallar olarak alınmıştır. Çalışmada üretimin neden olabileceği olası çevresel etki kategorileri seçilerek analiz gerçekleştirilmiştir. Çalışmada küresel ısınma, asidifikasyon, ötrofikasyon, ozon incelmesi, iklim değişimi, ekosistem-arazi kullanımı, ekosistem-toplam, insan zehirlenmesi ve doğal kaynak tüketimi etki kategorileri seçilmiştir. Çalışma sonucunda seçilen etki kategorilerinden ötrofikasyon, alan kullanımı ve toplam ekosistem etkisi kategorilerinde diğerlerine oranla yüksek etki değerleri elde edilmiştir. Tarlada domates yetiştiriciliğinde uygulanan kimyasal ve organik gübre miktarlarının yüksek olması çevresel etkileri ötrofikasyona kaydırmaktadır. Sonuç olarak yetiştiricilerin arazilerine uygulayacakları kimyasal ve organik gübre miktarlarına son derece dikkat etmeleri ve toprağın ve bitkinin gereksinimini ile uygulama döneminde meteorolojik şartları da gözeterek uygun miktarları arazilerine uygulamalıdır.