Equilibrium Exchange Rates And Misalignments: The Beer Approach

Abstract

Bu çalışmada, BEER (Davranışsal Denge Döviz Kuru) yaklaşımı ile cari açık sorunu yaşayan 15 gelişmekte olan ülke için 1995-2012 döneminde uzun dönem denge döviz kuru ve sapmaların belirlenmesi amaçlanmıştır. Uygulanan panel veri analizi neticesinde, uzun dönem denge reel efektif döviz kurunun en önemli belirleyicisinin göreli verimlilik olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca net yabancı varlık stokundaki değişmelerin de önemli etkiler yarattığı gözlenmiştir. Elde edilen uzun dönem denge reel efektif döviz kuru değerleri, ulusal ve uluslararası ekonomik gelişmelere bağlı olarak denge düzeyinden sapmaların dönemden döneme ve ülkeye göre önemli farklılıklar gösterdiğini ortaya koymuştur. Buna göre, 2008 küresel krizinin reel efektif döviz kurları üzerinde önemli etkilerinin olduğu görülmüştür. Hindistan, Polonya, Hırvatistan ve Litvanya’da reel efektif döviz kurunun uzun dönem denge düzeyinden sapmasının diğer ülkelere oranla düşük oranda olduğu ancak Güney Afrika, Mısır, Gana, Kolombiya, Uruguay, Bulgaristan ve Tunus’ta yüksek oranda olduğu belirlenmiştir. Türkiye için elde edilen sonuçlar, reel efektif döviz kurunun seyrinin genel olarak krizlerin habercisi olduğunu göstermiştir. Reel efektif döviz kurunun 2003’ten itibaren küresel krizin etkilerinin hissedildiği 2009 yılına kadar hem yurtiçi hem de küresel ölçekteki gelişmelere bağlı olarak denge düzeyine göre aşırı değerli olduğu ve sonraki süreçte 2011 yılından itibaren ise yaşanan gelişmelere bağlı olarak düşük değerli bir görünüme sahip olduğu belirlenmiştir.