Empirical Analysis of the Relationship of Stock Market, Exchange Rate, CDS Spreads and VIX Index in Turkey

Abstract

Küresel entegrasyon süreçlerinin hız kazanmasıyla yaşanan krizlerin yapısındaki ortak noktanın genel olarak ülke risk primindeki artışlar veya büyük açık ekonomilerde ortaya çıkan oynaklıkların olduğu görülmektedir. Bu çalışmanın amacı Türkiye’de borsa endeksi, döviz kuru, risk primi (CDS) ve korku endeksi (VIX) arasındaki ilişkileri incelemektir. Bunun için ARDL sınır testinden yararlanılmıştır. Analiz dönemi olarak hem veri bulunabilirliği açısından hem de Türkiye ekonomisi için yapısal bir dönüm noktası olan Şubat 2001 sonrası dönem kullanılmıştır. Literatürden farklı olarak hem ülke risk primini temsil eden CDS primi, hem de yurtdışı risk alma iştahını ve dolayısıyla yurtdışı konjonktürü yansıtan VIX endeksi aynı modelde kullanılmıştır. Bu şekilde CDS ve VIX göstergelerinin aynı modelde kullanılması sonucunda borsa endeksi üzerindeki etkilerinin aynı düzeyde olup olmadığı sorusuna ışık tutulmaya çalışılmıştır. Elde edilen ampirik bulgulara göre Türkiye’de borsa endeksini döviz kuru, CDS primi ve VIX endeksi etkilemektedir. Küresel piyasalara entegre bir ülke olan Türkiye’de bu sonucun beklentiler dahilinde düşünülmektedir. Yani döviz kuru, ülke risk primi ve yurtdışı risk alma iştahında meydana gelen değişimlerin borsa hareketleri üzerinde etkisi bulunmaktadır. Sonuçlarımız, küresel risk alma iştahını temsilen VIX endeksine kıyasla ülke riskini temsil eden CDS priminin BİST 100 için önemli bir gösterge olduğunu göstermektedir. Bu durumda hisse senedi piyasalarında incelenen değişkenlerin önemini öne çıkarmaktadır.