Empirical Analysis of the Relationship Between Inflation, Foreign Trade, and Economic Growth for Türkiye

Abstract

Ülkeler arasında ticaretin serbestleşmesi ile birlikte uluslararası ticaret büyük oranda artmış ve dış ticaret hacmindeki artış, ülke ekonomileri üzerinde olumlu veya olumsuz etkilerin ortaya çıkmasına neden olmuştur. Bu bağlamda ülkelerin izlemiş oldukları dış ticaret politikalarının ekonomik büyüme ve enflasyon üzerinde yarattığı etkiler iktisat yazınında tartışılan önemli konular arasına girmiştir. Dış ticaret, enflasyon ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkiler, politika yapıcılar tarafından makroekonomik sorunlara çözüm yolları üretilmesi bakımından da araştırmacıların ilgisini çekmektedir. 
 Enflasyon, dış ticaret ve ekonomik büyüme ilişkisini Türkiye için ekonometrik olarak analiz eden bu çalışmada, 2003-2021 dönemine ait üçer aylık veriler kullanılmıştır. Değişkenlere öncelikle birim kök testi uygulanarak durağanlık dereceleri (dₘₐₓ) tespit edilmiş olup ardından VAR modeli yardımıyla en uygun gecikme uzunluğu (p+dₘₐₓ) değeri saptanmıştır. (p+dₘₐₓ) değeri dikkate alınarak VAR modeli tekrar tahmin edilmiş ve tanılayıcı testler ile modelin varsayımları karşılayıp karşılamadığı araştırılmıştır Son olarak Toda-Yamamoto nedensellik analizinden yararlanarak değişkenler arasındaki ilişkinin mevcut olup olmadığı ve yönü tespit edilmiştir. Yapılan analiz sonuçlarına göre; dış ticaret hadleri ile ekonomik büyüme değişkenleri arasında çift yönlü bir nedensellik ilişkisi bulunmaktadır. Ancak dış ticaret hadleri ile enflasyon arasında herhangi bir nedensellik ilişkisi tespit edilememiştir. Ayrıca ekonomik büyümeden enflasyona doğru herhangi bir nedensellik ilişkisi tespit edilemese de enflasyondan ekonomik büyümeye doğru tek yönlü bir nedensellik ilişkisi olduğu bulgusu, söz konusu analiz sonuçlarından elde edilen bulgular arasındadır.