Abstract
گونههای داستاننویسی نوین در غرب، در ادبیات داستانی امروز عربی نمود چشمگیری داشته است. از جملة آنها، «رئالیسم جادویی» است. رئالیسم جادویی بر گونهای از روایت رئالیستی اطلاق میگردد که از یک سو به یک داستان واقعگرا شباهت دارد؛ از سویی دیگر، وقوع رویدادهایی شگفت، اثر را از گسترة واقعگرایی خارج میسازد. بنابراین، رئالیسم جادویی، روایتی واقعگراست که در بافتی سحرآمیز و جادویی رخ میدهد. ربیع جابر، رماننویس معاصر لبنانی، از معروفترین نویسندگان ادبیات عربی است که این نوع داستانی در آثارش تأثیر فراوان داشته است. رمان تقریر میلیس که به روایت جنگ داخلی لبنان و ریشههای اجتماعی، سیاسی و روانی آن میپردازد؛ یکی از شاخصترین آثار داستانی ربیع جابر در حوزة رئالیسم جادویی است. در این پژوهش، پس از تعریف و تبیین مفاهیم رئالیسم جادویی، رمان «تقریر میلیس» ربیع جابر با روش توصیفی-تحلیلی، بر اساس مؤلفههای این گونة داستانی تحلیل گردیده و تأثیر این شگردها بر فرم و محتوای رمان مشخص شده است. نتایج به دست آمده از تحقیق حاکی از آن است که جابر در این رمان از تمهیدها و تکنیکهای گوناگونی چون بزرگنمایی واقعیت، دهشت و توجیهناپذیری برخی وقایع، راویهای مرده، آفرینش جهانهای بدیل و غیرعقلانی، خموشی نویسنده و توصیفات اکسپرسیونیستی در آفرینش اثر خود بهره گرفته است تا تلخترین زوایای حیات اجتماعی را برای خواننده نمایان سازد.
Highlights
ساختاری رئالیسم جادویی در دو رمان مورد بحث را مقایسه و تطبیق دادهاند. این پژوهش میکوشد با روش توصیفی- تحلیلی، گزارههای جادویی در رمان تقریر
این رمان یکی از معروفترین آثار ربیع جابر و از بهترین نمونههای رئالیسم جادویی در ادبیات عربی قلمداد میشود
Summary
رئالیسم جادویی، که – متاسفانه به اشتباه- از آن به عنوانهای دیگری مانند رئالیسم عجائبی، غرائبی یا فانتزی نیز تعبیر میشود، از گونههای داستاننویسی مدرن و پسامدرن در غرب به شمار میآید. در این گونة ادبی «ساختارهای واقعیت دگرگون میشود و دنیایی واقعی با روابط علّت و معلولی خاصّ خود آفریده میشود» )هاترید، .)13 :1831آنچه باعث دگرگون شدن واقعیت در این نوع داستانی میشود؛ پیوند و آمیزش واقعیت با خیال و عناصر سحرآمیز آن است. رئالیسم جادویی، در سال 1691با رمان «صدسال تنهایی» گابریل گارسیا مارکز، ادبیات داستانی جهان را تحت تأثیر قرار داد و به اسلوب تازهای تبدیل شد که نویسندگان بتوانند مسائل اجتماعی، فرهنگی، تاریخی و بومی خود را تصویر کنند. این گونة روایی میکوشد تا خط بطلانی بر رویکرد رایج در فلسفة غرب کشد و رهیافتی بدیع را برای نگرش دوباره به واقعیت به ارمغان آورد. به بیان دیگر، هدف از آفرینش داستانهای جادویی، «تلاشی است برای بیان جهان به نحوی نامعقول، با این تصور که پیشفرضهای جامعة بورژوایی غرب را میتوان کنار گذاشت و با نظری تازه به جهان نگاه کرد» )میرصادقی، .)149 :1861بنابراین، آن را باید گونهای بنیانکن، انقلابی در شیوة روایت و «اسلوبی بدیع برای کشف و درنوردیدن مرزهای هستیشناسی، سیاسی، جغرافیایی و زیستی» )Faris,1995: Zamoraand ،)5بهشمار آورد. شیوهای توفنده که از رهگذر امتزاج ممکن و غیرممکن، حدود و ثغور این دو طیف متضاد را از میان برمیدارد تا بر ناملایمات موجود بشورد و افقی تازه را تعریف نماید. درحقیقت، رئالیسم جادویی بهخاطر ویژگیهای ویرانگری، بدعتگذار و بازنگرانهاش به عنوان ابزاری قدرتمند برای به سخره گرفتن تعاریف و پیشفرضهای رژیمهای تمامیتخواه و استعمارگر و ریشخندِ اقتدار، قرارداد و قانون آنها عمل میکند ،(Rios, 1999: 52)تا نویسندگان به یاری آن، گفتمانی استعمارستیز را در جامعه بنیان نمایند. همین امر، رمز موفقیت این شیوة نوظهور، در جهان پسااستعماری است. نمود این گونة ادبی در ادبیات داستانی معاصر عربی، در آثار نویسندگان لبنانی به وفور یافت. رمان تقریر میلیس که به روایت جنگ داخلی لبنان و ریشههای اجتماعی، سیاسی و روانی آن میپردازد؛ یکی از شاخصترین آثار داستانی ربیع جابر در حوزة رئالیسم جادویی است.
Talk to us
Join us for a 30 min session where you can share your feedback and ask us any queries you have
Similar Papers
Disclaimer: All third-party content on this website/platform is and will remain the property of their respective owners and is provided on "as is" basis without any warranties, express or implied. Use of third-party content does not indicate any affiliation, sponsorship with or endorsement by them. Any references to third-party content is to identify the corresponding services and shall be considered fair use under The CopyrightLaw.