Dzieciństwo z niepełnosprawnością – problem realizacji praw dziecka niepełnosprawnego w praktyce społecznej

Abstract

Dzieciństwo z niepełnosprawnością z całą pewnością jest „starym” problemem, który powoduje określone konsekwencje społeczne, ale w obliczu upowszechniających się praw dziecka, w tym także niepełnosprawnego, pojawiają się nowe okoliczności i wyzwania. Podejście oparte na prawach człowieka uwzględnia i akcentuje podmiotowość dziecka jako obywatela i przysługujące mu prawa w myśl nowoczesnej koncepcji dzieciństwa (Corsaro 1997; Jenks 2008; Prout, James 1997). Dzieci uzyskały w tym nowym podejściu pozycję aktywnych uczestników społecznego konstruowania dzieciństwa (Kwak, Mościskier 2002). Prawa dziecka są traktowane jako integralna część praw człowieka, przysługujących każdej istocie ludzkiej, także dzieciom niepełnosprawnym. Upowszechnianie się praw dziecka jako obywatela pozwala na wyeksponowanie trudnych doświadczeń najsłabszych fizycznie i/lub umysłowo dzieci i młodzieży (Callus, Farrugia 2016). Doświadczenia młodych niepełnosprawnych dają wiedzę na temat tego, co oni myślą o edukacji, służbie zdrowia i polityce społecznej. W większości są to negatywne doświadczenia, które potwierdzają wykluczenie dzieci i młodzieży niepełnosprawnej praktycznie we wszystkich dziedzinach życia, ale trzeba też podkreślić, iż grupa młodych niepełnosprawnych jest niejednorodna i ich doświadczenia nie zawsze są tylko negatywne (Davis 2004). Prezentowany artykuł podejmuje tematykę sytuacji dziecka niepełnosprawnego i jego rodziny, koncentrując się na specyficznych trudnościach, które stają się ich udziałem i w konsekwencji utrudniają, a czasem wręcz uniemożliwiają realizację praw im przynależnych.