Division of Household Labor of Dual-Earner Families in the Context of Micro Theories

Abstract

Kadınların çalışma hayatına katılması toplumsal bir gerçeklik hâline gelmiş olmasına rağmen erkeklerin hanedeki sorumluluklara katılım düzeyi, kadınların istihdam oranının çok altında kalmıştır. Yapılan birçok çalışmada ev işinin neden hâlâ kadın işi olarak kaldığına zaman-uygunluk, kaynaklar ve toplumsal cinsiyet teorileri gibi mikro sosyolojik perspektiflerden cevaplar verilmeye çalışılmıştır. Fenomenoloji desenine uygun olarak yürütülen bu çalışmada da eşlerin hanedeki sorumluluk paylaşımı mikro teoriler çerçevesinde ele alınmıştır. Katılımcılar amaçlı örnekleme tekniği ile seçilmiş ve bu doğrultuda çalışma grubu yükseköğrenim görmüş, çalışan, 0-6 yaş çocuğa sahip, evli, dindar çiftlerden oluşturulmuştur. Veri toplama araçları olarak derinlemesine görüşme, gözlem ve araştırma günlüğü kullanılmıştır. Çalışmada ev idaresi, karar mekanizması, ev işleri ve çocuk bakımının yanı sıra hane sorumluluklarının duygusal ve zihinsel emek boyutunu ortaya koymak amaçlanmıştır. Araştırma neticesinde kadın katılımcıların ev idaresi ve karar mekanizmasında annelerine göre çok daha etkin bir konuma geldiği; erkeklerin ise babalarına kıyasla güç kaybına uğradığı tespit edilmiştir. Ev işi sorumluluklarının çekirdeğini oluşturan kadınsı işleri büyük ölçüde kadınların üstlenmeye devam ettiği ve kadınların sorumluluklarının ev dışındaki işleri kapsayacak şekilde genişlediği görülmüştür. Çocuk bakımı ve eğitiminde ayrıntılı, zaman alıcı, emek-yoğun ve pedagojik bilgi gerektiren işleri kadınlar üstlenmiş; eşlerinin direktifleri doğrultusunda çocuk bakımına katılan erkekler ise babalarına nazaran katılımcı bir babalık sergilemişlerdir. Haneye ait işlerin tamamında araştırma, planlama ve kontrole dayalı detay işleri içeren zihinsel ve duygusal emek gerektiren sorumlulukları kadınların üstlendiği tespit edilmiştir. Katılımcı çiftler özelinde zaman-uygunluk faktörü zorunlu durumlarda etkili olurken kaynaklar, kadınların özellikle karar mekanizmasında güçlerinin artmasını sağlamış; sorumluluk paylaşımını en çok etkileyen ise toplumsal cinsiyet faktörü olmuştur.