Diagnoza kompetencji zawodowych oraz potrzeb doskonalenia zawodowego nauczycieli wychowania przedszkolnego i edukacji wczesnoszkolnej

Abstract

Spośród wielu czynników decydujących o jakości i efektywności pracy szkoły, przedszkola czy innej placówki oświatowej bardzo dużo zależy od nauczyciela i jego kompetencji zawodowych. W sytuacji kiedy polski system szkolnictwa przechodzi kolejną reformę, zarówno strukturalną, jak i programową, przygotowanie nauczycieli do jej wdrażania, szczególnie w zakresie kompetencji zawodowych, wydaje się mieć kluczowe znaczenie. Jakość pracy nauczycieli, ich merytoryczne przygotowanie jest jednak najważniejsze nie tylko z punktu widzenia sprawnego wdrażania reform – na czym wydaje się szczególnie zależy autorom reform, ale ze względu na główny podmiot edukacyjnych oddziaływań, czyli dziecko i jego wszechstronny rozwój. Efektywnie prowadzona edukacja w przedszkolu i na I etapie edukacyjnym zagwarantuje uczniom sukces w kolejnych etapach kształcenia. Dlatego wydaje się słuszne podjęcie częściowych badań wśród nauczycieli wychowania przedszkolnego i edukacji wczesnoszkolnej w celu zdiagnozowania, na podstawie ich samooceny, kompetencji zawodowych oraz potrzeb i oczekiwań w zakresie doskonalenia zawodowego. Ten cel główny zrealizowano poprzez przeprowadzenie badań wśród nauczycieli pracujących w przedszkolach i w klasach I-III ze szkół podstawowych na terenie powiatu bialskiego i miasta Biała Podlaska w woj. lubelskim. W badaniach zastosowano metodę sondażu diagnostycznego z użyciem kwestionariusza ankiety. Wyniki badań dostarczyły interesujących informacji na temat samooceny nauczycieli w zakresie oznaczenia poziomu własnych kompetencji zawodowych na trzystopniowej skali. Na uwagę zasługuje fakt, że większość nauczycieli sytuuje swoje kompetencje na drugim, czyli średnim poziomie. Przeprowadzone badania pozwoliły także zinwentaryzować i opisać skalę potrzeb i oczekiwań nauczycieli w zakresie doskonalenia zawodowego, które warunkują nie tylko własny rozwój, ale są niezbędne w efektywnej pracy z dziećmi.