Develi İlçesi ve Civarında Yetişen Bazı Doğal Tıbbi Bitkilerin Etnobotanik Özellikleri ve Yerel Kullanımı

Abstract

Bu çalışma, Kayseri il sınırları içerisindeki Develi ilçe merkezi ve civarındaki yerleşkelerde doğal olarak yetişen ve yöre halkı tarafından tıbbi amaçlı kullanılmakta olan kimi bitkilerin etnobotanik ve tıbbi kullanımı ile ilgili bilgileri ortaya koymak amacıyla gerçekleştirilmiştir. Çalışma verileri ön görüşmelerle tespit edilen, Develi ilçesinde yaşayan, yaşamış veya yakın ilişkisi olan ve konu hakkında bilgi sahibi 11 kişi ile yapılan görüşmelerden elde edilmiştir. Bu görüşmelerde bitki tür adı, halk arasında bilinen yöresel adı, yararlanılan bitki kısmı, kullanım amacı, kullanım şekli, lokalitesi ve toplama zamanı ve kullanım sonrası şikayetleri bilgilerini içeren görüşme formuna dayalı bir mini anket çalışması gerçekleştirilmiştir. Araştırma alanında doğal olarak yetişen toplam 25 bitkinin yöre halkı tarafından tıbbi amaçlı kullanıldığı tespit edilmiştir. Asteraceae (3), Fabaceae (2), Lamiaceae (2), Malvaceae (3) ve Rosaceae (3) familyaları birden fazla bitki türü içeren bitki familyalar olmuştur. Bu bitkilerden 12 adet takson odunsu (7’si ağaç ve 5’i çalı formunda) ve 13 adet takson ise otsu olarak tespit edilmiştir. Sadece meyve, çiçek ve tohumlarından yararlanılan tür sayısı sırasıyla 6, 3 ve 1 adet, çiçek ve tohum birlikte yararlanılan ise 1 adet olmuştur. Tek başına veya birlikte vejetatif kısımlarından (kök, gövde, yaprak, sürgün) yararlanılan tür saysı 9 adet, hem vejetatif hem de generatif farklı bitki kısımlarının kullanılabildiği tür sayısı ise 5 adet olmuştur. Bu bitki taksonlarından 5'i aktarlarda ve halk pazarlarında drog olarak yaygın şekilde ticareti yapılan, ekonomik değeri olan bitkiler arasında yer almaktadır. Bu çalışma, yörede gelecekte yapılacak entnobotanik çalışmalara ön bilgi sağlaması ve yerel tıbbi bitkilerin geleneksel kullanımına ilişkin bilgilerin yeni nesillere aktarılması açısından önem taşımaktadır.