Determining the Effect of Urbanization on Agricultural Lands Using Remote Sensing and Geographic Information System Techniques

Abstract

Bu çalışmanın amacı, yıldan yıla tarımsal arazi varlığında önemli derecede daralma meydana gelen Türkiye’de; Konya ili Selçuklu ilçesinde, Uzaktan Algılama (UA) yöntemleri ve Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) kullanılarak, kentleşmenin farklı yıllardaki alansal değişimi ve bu değişimin tarım arazileri üzerindeki etkisini belirlemeye yöneliktir. Çalışmada, Landsat 5-8 uydu görüntülerinde, CBS tabanlı olarak, NDVI ve NDBI indeksleri hesaplanmış; 2001, 2014 ve 2021 yıllarına ait, kentsel ve tarımsal alanlardaki değişimin görselleştirilmesi amacıyla dağılım haritaları hazırlanmıştır. Buna göre, 2001 yılında 79300.63 hektar olan tarımsal alanlarının, 2021 yılında 50167.97 hektara gerilediği, 2001 yılında 9265.19 hektar olan kentsel alanların 2021 yılında 15690.5 hektarlık alana yayıldığı tespit edilmiştir. Ayrıca çalışma alanına ait arazi yetenek sınıfları ve toprak dağılım haritaları oluşturularak, yerleşime uygun olmayan alanlar tespit edilmiştir. Sonuç olarak; sektörel anlamda bir tarafta kazanımlar var iken, diğer tarafta kayıplar söz konusudur. Bu nedenle kentsel alanlardaki genişlemenin, özellikle tarım alanlarının daralması anlamına geldiği, son 20 yıl içinde kentsel alanların % 3.35 oranında büyüdüğü, tarım alanlarında da % 15.18 oranında bir kayıp yaşandığı belirlenmiştir. Ayrıca alüvyal arazilerin ve tarımsal üretim yapılan arazilerin üzerinde yerleşim yerlerinin ve diğer yapay alanların yayıldığı tespit edilmiştir.