Determination of Persistent Organic Pollutants in Water and Sediment Samples from Kızılırmak River

Abstract

Yasaklanmalarının üzerinden onlarca yıl geçmesine rağmen kalıcılıkları nedeniyle hala doğada bulunabilen Kalıcı organik kirleticiler (KOK)’den organik klorlu pestisit (OCP), polibromlu difenileter (PBDE) ve poliklorlu bifenil (PCB)’ler sedimentte birikerek çevre ve iklim koşullarına bağlı olarak suya geri salınmaktadırlar. Kızılırmak Nehri ise İç Anadolu Bölgesi’nden doğarak Karadeniz’e dökülen on ilin sınırları içinden geçen Türkiye’nin en uzun nehridir. Kızılırmak Nehri’nin Kırıkkale sınırları içindeki bölümü üzerinde organize sanayi bölgesi, petrokimya ve silah tesisleri bulunmakta, şehrin kanalizasyon deşarjı da nehre yapılmaktadır. Bu nedenle suda bulunan ve sedimentte birikmiş olan KOK’ların miktarı nehrin suyunun kullanıldığı bölgeler için önem taşımaktadır. Bu çalışmada Haziran 2018 ile Mayıs 2019 tarihleri arasındaki 1 yıl boyunca toplanan 60 sediment ve 60 su örneğinde 9 OCP (α, β, γ-hekzaklorosiklohekzan, hekzaklorobenzen, heptaklor, 4,4’-diklorodifenil dikloroetan- 4,4’-DDE, 4,4’-diklorodifenil dikloroetilen- 4,4’-DDD, 2,4’-diklorodifenil trikloroetan- 2,4’-DDT, 4,4’-diklorodifenil trikloroetan- 4,4’-DDT), 7 PCB (28, 52, 101, 118, 138, 153, 180) ve 6 PBDE (17, 47, 66, 100, 153, 183) olmak üzere toplam 22 KOK’un miktarına bakılarak varsa mevsimsel değişikliklerin ortaya konulması amaçlanmıştır. Yapılan analizler sonucunda en sık tespit edilen KOK’un 4,4’-DDE, kalıntı konsantrasyonunun en yüksek olduğu ayın ise Ağustos olduğu belirlenmiştir.