DETERMINACJA PŁCI I ROZWÓJ GONAD KURY DOMOWEJ

Abstract

Poznanie procesu determinacji płci i rozwoju płciowego ptaków zawdzięczamy głównie badaniom kury domowej. U gatunku tego, jak u reszty ptaków, płcią heterogametyczną jest płeć żeńska (ZW), a homogametyczną jest płeć męska (ZZ). Jak dotąd nieznany jest nadrzędny gen determinujący płeć ptaków. Za kluczowy gen uznaje się DMRT1, który znajduje się na chromosomie Z i ulega ekspresji w rozwijających się gonadach męskich. Natomiast w rozwoju gonad żeńskich kluczową rolę odgrywa aromataza, enzym odpowiedzialny za syntezę estrogenów. Geny potencjalnie zaangażowane w determinację płci ulegają ekspresji w rozwijających się gonadach. U ptaków jajnik i jajowód rozwijają się jedynie po stronie lewej, natomiast prawa gonada ulega znacznej redukcji. Okazuje się, że estrogeny odgrywają istotną rolę w rozwoju płciowym ptaków. Modulując aktywność aromatazy można uzyskiwać osobniki o odwróconej płci. Rola testosteronu w rozwoju gonad kur jest niejasna, natomiast opisano jego rolę w rozwoju drugorzędowych cech płciowych. Zestawienie dotychczasowych badań nad determinacją płci u ptaków wskazuje, że dalsze badania są konieczne dla pełnego poznania tego procesu.