DERGÂH MECMUASI’NDA ROMANTİZMİN İZDÜŞÜMÜ: YAHYA KEMAL’İN MUSÂHABELERİ (1921-1923)

Abstract

Bu çalışmada Dergâh Mecmuası’nda Romantizm akımının izdüşümü, Yahya Kemal (Beyatlı)’in Mecmua’da neşredilen yazıları bağlamında incelenmiştir. Romantizmin “kayıp cennet” metaforu ile aynı zamanda Dergâh’ın kelime anlamlarından birini ihtiva eden “zaman kapısı” kavramı arasında zamanın muhasebesini içeren bir analoji kurulmaya çalışılmıştır. Bu analojinin mecmuanın hem isim koyucusu hem de baş yazarı olan Yahya Kemal’in yazılarındaki izdüşümlerinin ne olduğu, hangi noktalarda ve ne şekilde ortaya çıktığı çalışmanın temel sorunsalını teşkil etmektedir. Bu bağlamda içerik analizi yöntemi çalışmanın metodolojik çerçevesini oluşturmaktadır. Bu yöntemle Yahya Kemal’in musâhabelerinde Romantizme dair gömülü anlamın ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Çalışmada edinilen sonuçlar ise; Yahya Kemal’in yazılarında edebiyatçı kimliğinin daha fazla ön plana çıkmış; edebiyat ve tarih üzerine musâhabeleri, Siyasî Romantizmden ziyade sosyal ve kültürel alanlarda Romantizmin izlerini barındırmıştır. Yahya Kemal, yaşadığı dönemde Batılılaşma çerçevesinde gerçekleşen sosyal ve kültürel değişimleri eleştiriye tabi tutarken, Anadolu’da başlayan Millî Mücadele’yi geleceğin gelenek üzerinden restorasyonu bağlamında bir fırsat olarak değerlendirmiştir. Bu bağlamda köklere olan bağlılığı ve değişime olan tedrici tutumu, Onarıcı (restorasyoncu) Romantizm olarak değerlendirilebilir.