Democratization Movements in the Ottoman State

Abstract

İnsanoğlu dünyada her ne kadar birey olarak bulunsa da var olduğu ilk andan günümüze kadar içgüdüsel sebepleri bir kenara bırakırsak sosyal, ekonomik, siyasi ve kültürel nedenlerle bir arada yaşama, örgütlenme ve düzen kurma ihtiyacı hissetmiştir. Toplumun sahip olduğu doğrular, değerler, ihtiyaçlar, zorunluluklar zaman içerisinde farklı olduğundan dolayı da geliştirilen çözüm önerileri de zaman içerisinde değişiklik göstermiştir. İnsanlar, her türlü siyasi ve ekonomik sınıflandırmadan bağımsız olarak en sade haliyle yöneten ve yönetilenlerden oluşurken, sahip oldukları yönetim biçimleri de her toplum için, Türkler dâhil, tarih boyunca toplumun ihtiyaçlarına ve içinde bulunduğu sosyal ve kültürel unsurlara göre şekillenmiştir. Günümüze gelindiğinde ise en itibarlı yönetim şekli, Antik Yunan’da ilk defa tecrübe edilen ama sonradan değeri anlaşılan yönetim şekli demokrasi olmuştur. Avrupa’da yaşanan Rönesans, Reform ve Aydınlanma Dönemi sonrasında yaşanan gelişmeler demokrasi kültürünü Avrupa’da güçlendirmiştir. Osmanlı Devleti de gelişmelerden farklı bir şekilde de olsa etkilenmiş, karşılaştığı sorunları aşmak için Batı’daki gelişmeleri örnek alarak birtakım ıslahatlar yapmaya girişmiştir. Bu çalışmada, ilk olarak yönetim, devlet ve demokrasi kavramlarından kısaca bahsedilmiştir, Türklerde demokrasi ve özgürlük düşüncesi ele alınmıştır ve son olarak Osmanlı’da yeniliklere ve demokratikleşmeye yönelik atılan adımlara ilişkin değerlendirmelerde bulunulmuştur.