Delegatura Sił Zbrojnych oraz I Zarząd Główny WiN wobec porozumienia z OUN–UPA na Lubelszczyźnie

Abstract

<p>Artykuł porusza problem stosunku kierownictwa Delegatury Sił Zbrojnych oraz I Zarządu Głównego WiN do lokalnego porozumienia zawartego między polskim poakowskim podziemiem a ukraińskim (OUN-B, UPA) podczas spotkania przedstawicieli obu stron, 21 maja 1945 r., w okolicach Rudy Różanieckiej. Bez wątpienia zawarte wówczas zawieszenie broni obejmujące obszar południowo-wschodniej Lubelszczyzny i rozszerzone następnie na teren Podlasia przyczyniło się do zaprzestania trwających od wiosny 1944 r. walk polsko-ukraińskich. Autorka wykorzystując nieznane do tej pory dokumenty pokazuje, że wbrew temu co niejednokrotnie pisali świadkowie tamtych wydarzeń, zostało one zaakceptowane przez kierownictwo DSZ w formie lokalnego paktu o nieagresji. Przywódcy polskiej konspiracji od początku godzili się na zawieszenie broni, choć jednocześnie nie chcieli zawierania umów i nie widzieli możliwości bliższej współpracy i współdziałania z OUN-UPA czy reprezentowania sprawy ukraińskiej na forum międzynarodowym. Powstanie zaś Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość, które proponowało cywilny model konspiracji i odcinało się od zwierzchnictwa Rządu na Uchodźstwie, przyczyniło się do tego, że strona ukraińska jak i polska były coraz mniej zainteresowane współpracą.</p>