Delegaci i eksperci Polskiej delegacji na Konferencję pokojową w Paryżu (1919–1920)

Tadeusz Srogosz

doi:10.26693/istarhiv2019.20.084

Abstract

In 1918–1920, despite some ideological, political contradictions, the Polish politicians and scientists were forced to collaborate in the nation-state building in order to resolve the Polish territorial program at the Paris Peace Conference, taking into account historical, geographical, economic, ethnological, linguistic issues. That is why the Polish delegation consisted of scientists of mentioned fields and practitioners, who acted as the experts (41 people). The politicians occupied an important place among experts, but some of them had scientific breakthroughs. Some of them were activists of National League, nominated by the Polish National Committee (Stanisław Kozicki, Marian Seyda, Joachim Stefan Bartoszewicz, Jan Emanuel Rozwadowski), others were Józef Piłsudski’s delegates (Leon Wasilewski, Michał Sokolnicki, August Thugutt, Kazimierz Dłuski, Medard Downarowicz), and the others represented other political spectre (Franciszek Jan Pułaski – non-party, Józef Wielowieyski – the Real Politics Union, Andrzej Lubomirski – Galician Conservative of the Podolak group, Włodzimierz Tetmajer and Mikołaj Rey – folk activists). Among experts were the historians of state and law (Franciszek Bujak, Oskar Halecki, Władysław Konopczyński, Stanisław Kutrzeba, Wacław Sobieski). There were also many lawyers and economists (Władysław Grabski, Bohdan Winiarski, Józef Buzek, Roman Rybarski, Henryk Tennenbaum). At the Paris conference, the delegates (experts) were geographers, ethnologists, linguists, anthropologists (Eugeniusz Romer, Jan Czekanowski, Adam Benis, Kazimierz Nietsch, Antoni Sujkowski). The bankers and manufacturers such as Edward Natanson, Maurycy Poznański, Andrzej Wierzbicki and a navy officer Jarosław Zwierkowski played a significant role among the delegates and experts. Indeed, Polish demands were established by a small group of the Polish National Committee (Roman Dmowski, Ignacy Paderewski, Marian Seyda, Jan Rozwadowski), but delegates (experts) provided detailed data and the context for the justification

Highlights

Mimo wszelkich różnic ideowych, politycznych etc. w trudnych latach 1917– 1921 działacze polityczni i społeczni oraz uczeni polscy zaangażowali się we wspólne dzieło odbudowy państwa, jego struktur, kształtu granic, pozycji na arenie międzynarodowej
W 1917 r. wszedł w skład Komitetu Narodowego Polskiego, a z jego ramienia ekspertem do spraw politycznych delegacji polskiej na konferencję w Paryżu i członkiem Komisji Zaboru Pruskiego
Trafne w mojej ocenie jest spostrzeżenie Piotra Bilińskiego o świadomości Władysława Konopczyńskiego na temat swojego udziału w konferencji pokojowej: «Zdawał sobie jednak doskonale sprawę z faktu, że grupa ekspertów i doradców przybyłych nad Sekwanę w lutym 1919 roku nie wywarła większego wpływu na program terytorialny polskiej delegacji, gdyż program ten został opracowany już wcześniej przez działaczy Komitetu Narodowego Polskiego z Romanem Dmowskim, Marianem Seydą i Janem Rozwadowskim na czele»40

Summary

Introduction

Politycznych etc. w trudnych latach 1917– 1921 działacze polityczni i społeczni oraz uczeni polscy zaangażowali się we wspólne dzieło odbudowy państwa, jego struktur, kształtu granic, pozycji na arenie międzynarodowej. Część z nich to działacze Ligi Narodowej, nominowani przez Komitet Narodowy, część to delegaci Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego, a niektórzy reprezentowali inne opcje polityczne. Rolę delegatów (ekspertów) pełnili też działacze gospodarczy, przemysłowcy, bankierzy Wprawdzie polskie postulaty zostały ustalone wcześniej w wąskim gronie Komitetu Narodowego Polskiego (Roman Dmowski, Marian Seyda i Jan Rozwadowski), ale delegaci i eksperci dostarczali szczegółowe dane i kontekst uzasadnienia.

Results

Conclusion