Czy koncepcja sprawozdawczości zintegrowanej może być inspiracją dla nowego pragmatyzmu rachunkowości?

Abstract

W publikacji przedstawiono dylematy związane z rachunkowością we współczesnej globalnej gospodarce. W dyskursach ekonomicznych jednoznacznie wskazuje się, że rachunkowość – jako technika transkrypcji – stanowi jedynie instrument do realizacji różnych celów. Czy my – rachunkowcy aprobujemy tę diagnozę? Czy wpłynęła ona na status rachunkowości jako nauki w polskim środowisku akademickim? Dlaczego finanse (a zwłaszcza ekonomia finansowa, która w ujęciu ilościowym, jakim były teoretyczne innowacje H. Markowitza, umożliwiła przekonanie zarządów funduszy inwestycyjnych, że ich portfele są wciąż tak samo bezpieczne, mimo że w rzeczywistości stawały się one coraz bardziej ryzykowne) nie poniosły konsekwencji jako dyscyplina naukowa? To trudne pytania, które były (i są) formułowane przez wielu reprezentantów nie tylko naszej dyscypliny naukowej, ale również przez wielu noblistów (np. J. Stiglitza i R. Schillera – wskazujących „słabości” teorii finansów, a zwłaszcza ekonomii, określanej często mianem ekonomii finansowej). Na podstawie analizy literatury naukowej (być może dokonałam dyskusyjnego jej wyboru) można zadać pytania o wartość predykcji teorii rachunkowości implikujących przewidywania faktów gospodarczych, nowy pragmatyzm rachunkowości, społeczną odpowiedzialność biznesu i zarządzanie ryzykiem w kontekście racjonalności w rozumieniu Arystotelesa, J. Kanta, M. Hellera i T. Kotarbińskiego. Celem artykułu jest wskazanie powodów, z jakich powinien rozpocząć się dyskurs o zmianie pragmatyzmu rachunkowości, aby ta możliwość – oprócz czysto logicznej – stała się realna. W publikacji zastosowano metodę analityczną badań, którą wspierano metodą indukcji i dedukcji.