COMMERCE IN THE EASTERN MEDITERRANEAN IN THE 18TH CENTURY: THE CASE OF DAMIETTA PORT

Abstract

Nil’in doğu kolunda yer alan Dimyat, Suriye limanlarına yakın konumuyla asırlar boyunca Filistin, Suriye ve Anadolu pazarlarıyla ticaret yapan gemilere hizmet vermiştir. 1517’de Mısır’ın fethiyle beraber Osmanlı idaresine geçen Dimyat Limanı, ticari önemi nedeniyle 1572 yılında diğer Mısır liman kentleriyle beraber sancak statüsüne getirilmiş ve merkezden atanan yöneticiler tarafından idare edilmiştir. Osmanlı Devleti’nin burada uyguladığı politikalar nedeniyle Dimyat Limanı’nın ticari açıdan ilişki içerisinde bulunduğu bölgeler daha çok devletin iç ticaret ayağını oluşturan bölgelerdi. Dimyat Limanı’nın Avrupa limanlarıyla olan ticari ilişkisi çok sınırlı düzeylerde kalmıştır. Dimyat, başta pirinç olmak üzere kahve, şeker, hububat, kına, keten vb. ticari emtiayı daha çok Anadolu kıyıları, Suriye limanları ve Osmanlı başkenti İstanbul’a taşıyan konumuyla ön plana çıkmıştır. Önemli Mısır limanlarından olan İskenderiye ile kıyaslandığında daha küçük bir liman konumunda olan Dimyat, özellikle kendisine özgü yetişen pirinci sayesinde yüzyıllar boyunca İstanbul için önemli bir merkez konumunda olmuştur. Bu çalışmada, 18. yüzyılda Dimyat Limanı’nda gerçekleştirilen ticaretin boyutlarına odaklanılacaktır. Bu bağlamda ticarete konu olan mallar, ticari ilişkide bulunulan coğrafya ve kullanılan güzergâhların yanı sıra Osmanlı Devleti’nin bu limandaki ticareti canlı tutmak için izlediği politikalara Osmanlı arşiv belgeleri ışığında değinilecektir.