„Ścisk na podatki, a suknia tak długa, że się po ziemi wlecze”, czyli o politycznym aspekcie mody w kazaniach ks. Józef Męcińskiego, wygłoszonych w lubelskim kościele św. Ducha w czasie Sejmu Wielkiego

Abstract

Ksiądz Józef Męciński (1748–1814) to postać mająca od dawna swe miejsce zarówno w opracowaniach dotyczących dziejów polskiej homiletyki, jak i idei społeczno-gospodarczych czasów stanisławowskich. W latach 1786–1793 Męciński przebywał w Lublinie. Poczynając od 1788 roku. wygłosił w kościele św. Ducha serię kazań kierowanych do szlachty, w których nawiązywał do aktualnych wydarzeń – obrad Sejmu Czteroletniego. Jego opinie o modzie wpisują się w ówczesną dyskusję o modzie, obyczaju i roli rzemiosła. Męciński w swoich kazaniach głosił popularne w czasach oświecenia idee merkantylistyczne, zbytek w ubieraniu się porównywał do trądu, postulował, aby szlachta nosiła ubrania szyte jedynie z materiałów wyprodukowanych w Polsce.Podobne opinie już w latach 70. XVIII wieku przeczytać można było na łamach czasopisma „Monitor”, problemem tym zajmowały się też konstytucje sejmowe. Trudno się jednak dziwić, że Męciński w kazaniach zajął się ubiorem, który podczas Sejmu Wielkiego zyskał szczególny, polityczny wymiar. W kilku zdaniach omawianego lubelskiego kazania Józefa Męcińskiego mieści się właściwie esencja dyskusji z czasów stanisławowskich dotyczącej strojów i zbytku (brak jedynie wątku stroju narodowego), część jego poglądów zdaje się jednak oryginalna.