Chemical composition, acute and sub-acute toxicity of Satureja khuzestanica essential oil in mice

Abstract

Bitkilerin cesitli hastaliklarin tedavisi icin ilac gelistirme amaciyla kullanilan onemli kaynaklar oldugu bilinmektedir ancak bitkisel ilaclarin tedavi amaciyla kullanilabilmesi icin yan etki profillerinin belirlenmesi gereklidir. Bu calismada, Satureja khuzestanica ucucu yaginin (SKEO) kimyasal bilesiminin tespiti ve bir fare modelinde akut ve sub-akut toksisitesinin gosterilmesi amaclanmistir. Satureja khuzestanica ornekleri Iran’in batisindaki Lorestan bolgesinin kirsal alanlarindan toplanmistir. SKEO’nun kimyasal bilesimi gaz kromatografisi/ kutle spektrometrisi (GC/MS) yontemiyle belirlenmistir. Akut toksisitesinin belirlenmesi amaciyla SKEO, 0.5, 1, 2 and 4 ml/kg dozlarda 6’sar fareden olusan 4 gruba intraperitoneal enjeksiyonla uygulanmistir. Uygulamadan 24 saat sonra olen fareler sayilmistir. SKEO’nun sub-akut toksik etkilerinin belirlenmesi icin 14 gun boyunca oral yoldan 0.2, 0.4 and 0.8 ml/kg dozlarda SKEO uygulanan farelerin biyokimyasal ve hemotolojik parametreleri incelenmistir. GC-MS yontemiyle yapilan calismada SKEO iceriginde bulunan 23 bilesik tespit edilmis ve bu bilesikler icerisinde en yuksek miktarda bulunan turevin %64.4 oraniyla karvakrol oldugu gorulmustur. Intraperitoneal enjeksiyon yoluyla uygulanan SKEO’nun LD50 degeri 1.79 ml/kg, maksimum oldurucu olmayan dozu ise 1.13 ml/kg olarak bildirilmistir. SKEO’nun; 0.2 and 0.4 ml/kg dozlarda uygulandigi gruplarda olum tespit edilmezken bilesige 0.8 ml/kg dozda maruz falan farelerden sadece biri olmustur (%12.5). Oral yoldan 0.2, 0.4 and 0.8 ml/kg dozlarda SKEO uygulanan farelerin biyokimyasal ve hemotolojik parametreleri kontrol grubuna ait degerlerle karsilastirildiginda anlamli bir farklilik tespit edilmemistir (P>0.05). Bu calisma sonucunda elde edilen veriler; SKEO’nun, farelerin karaciger, bobrek dokulari ve kan parametreleri uzerinde belirgin bir toksistesi olmadigini gostermistir. Bu nedenle SKEO’nun belirtilen dozlarda diger memeliler icin de guvenli oldugu dusunulmektedir.