Charakterystyki fizykochemiczne wód obszarów podmokłych w granicach aglomeracji warszawskiej na przykładzie Horowego Bagna i Jeziora Kruczek w gminie Marki

Abstract

W celu ograniczenia presji i zachowania środowiska przyrodniczego, w najbliższym zapleczu aglomeracji warszawskiej został utworzony Warszawski Obszar Chronionego Krajobrazu (WOCHK). Obejmuje on m.in. tereny leśne okolic Marek, tworzących otulinę obszarów podlegających ściślejszej ochronie, w tym – rezerwatu Horowe Bagno oraz Jeziora Kruczek. Powierzchnia rezerwatu wynosi blisko 44 ha, z czego powierzchnia akwenów powstałych w zagłębieniach potorfowych wynosi około 17,5 ha. Oba obiekty hydrograficzne, ze względu na położenie, znajdują się w zasięgu potencjalnej presji ze strony północno-wschodniej części miasta Marki oraz biegnącej w granicach rezerwatu drogi krajowej nr 631. Ponadto dużym zagrożeniem wydaje się budowa wylotu drogi ekspresowej S8 z Warszawy w kierunku Białegostoku. Niniejsza praca stawia sobie za cel udokumentowanie stanu hydrochemicznego torfowiska Horowe Bagno i Jeziora Kruczek sprzed uruchomienia arterii komunikacyjnej S8. Posłużą do tego celu podstawowe parametry fizykochemiczne wód w obu obiektach: odczyn oraz przewodność elektrolityczna właściwa. Do pomiarów realizowanych w sezonie zimowo-wiosennym 2015/16 wytypowano 6 punktów pomiarowo-kontrolnych, przy czym 2 punkty zlokalizowane były nad brzegiem Jeziora Czarnego, a pozostałe 4 znajdowały się na terenie rezerwatu Horowe Bagno. We wstępnym etapie prac badawczych dokonano identyfikacji wielkości presji antropogenicznej na obszarze gminy Marki przy wykorzystaniu metody autorstwa Nachlik (2006). Stwierdzono, że w zakresie gospodarki wodno-ściekowej nie istnieją istotne zagrożenia dla środowiska wodnego. Uzyskane wyniki wskazują, że torfowisko Horowe Bagno można zaliczyć do wysokich pod względem odczynu wód i przejściowych pod względem PEW. Torfowisko i jezioro reprezentują dwa odmienne obiekty hydrochemiczne, co jest prawdopodobnie spowodowane charakterem zlewni i strukturą alimentacji: różnym udziałem zasilania wodami meteorycznymi i gruntowymi. Jednym istotnym obecnie przejawem antropopresji jest przenikanie ścieków opadowych z drogi nr 631. Może się ono istotnie zwiększyć po uruchomieniu przylegającego do torfowiska odcinka S8, zwłaszcza bez podjęcia odpowiednich rozwiązań ochronnych.