Büyüyen Çöl Ya Da Hiçliğin Çölü(nde): Nietzsche’de Çöl İmgesinin Kullanımı Üzerine

Abstract

Nietzsche, düşüncelerini dile getirmek için figüratif bir dil kullanır. Nietzsche’nin edebi-felsefi vokabülerinin en önemli imgelerinden biri olan çöl, modern dünyanın durumunu değerlendirmek için gerekli olan uzamı sağlar. Çöl, modern kültürle yüzleşmenin mekânı ve Nietzsche’nin ona yönelik eleştirisinin aracıdır. O, modern dünyaya egemen olan beşeri durumu çölleşme olarak teşhis eder. Çölleşme yeryüzünün kaderi ve kıyametidir. Ona göre giderek büyüyen çöl kentin sınırlarına dayanmış ve uygarlığı yutmuştur. Artık herkes çölün sakinidir. Çölleşmenin nedeni ise Batı metafizik geleneği ve onun çileci ahlak idealinin neticesi olan nihilizmdir. Bu çöl salt fiziksel değil, metafiziksel bir çöldür. Metafizik çöl nihilizmin tecessüm etmiş hali ve Tanrı’dan mahrum kalmış bir dünyanın topografyasıdır. Nihilizmin nedeni ise Tanrı’nın ölümüyle varlığın anlam ve yönünü yitirmiş olmasıdır. Nietzsche’nin söyleminde ikili işlev edinen çöl hem bir felaketin imgesi ve hem de kurtuluşun mekânıdır. Çöl yaşamdan yoksunluğun, yalnızlığın, tükenmişliğin olduğu kadar kurtuluşun, yaşamın yeniden yaratılmasının mekânıdır. Ona göre ne bilim, ne felsefe ne de din çölleşme sorununa bir çözüm getiremez. Onun için çöl aynı zamanda Batılı öznelliği ve değerlerin ötesini düşünmek için başvurulacak Batı dışı bir mekânsal ölçüdür.