Berats of the Serdarlik in the Düstûru’l-İnşâ of Sarı Abdullah

Abstract

Bu makalede, üç serdarlık beratı incelenmektedir. Serdarlık beratı, padişah tarafından
 sadrazama ya da bir vezire Osmanlı ordusuna ya da donanmasına kumanda etme
 yetkisi tevcih eden bir belgedir. Bu belgelerin birkaç örneği, Osmanlı sultanlarının yaptığı
 atamaları ve yazışmaları bir araya getiren reisülküttap Sarı Abdullah (ö. 1660)’ın
 münşeâtında yer almaktadır. İlk belge, Hâfız Ahmed Paşa’nın kapudan-ı deryâ olarak
 atanmasıyla ilgilidir. İkinci belge ise Sadrazam Kuyucu Murad Paşa’nın Şark Cephesi’ne
 serdar olarak atanmasıyla ilgilidir. Bu belge, Sultan I. Ahmed’in yaşlı sadrazamına karşı
 olan büyük saygısının bir delili olarak görülebilir. Üçüncü belge ise Vezir İbşir Mustafa
 Paşa’nın Macaristan cephesine komutan olarak atanmasıyla ilgilidir. Bu belgeler, Osmanlılar’ın
 XVII. asrın ilk yarısında Safevîler’i ve Macarlar’ı nasıl algıladıklarını görmek
 açısından vazgeçilmezdir. Bu makale, ihmal edilen bir kaynak olan serdarlık beratlarını
 XVII. yüzyıl Osmanlı İmparatorluğu’na ilgi duyan tarihçilerin dikkatine sunmayı amaç
 edinmektedir. Bu vesikalarda Osmanlı sultanının çağdaş devletleri ve olayları tarihî bir
 kavrayışla nasıl algıladığını gördüğümüzü kolaylıkla iddia edebiliriz.