Böbrek Hastalıklarında Klinik Nütrisyon Yaklaşımı

Abstract

Kronik böbrek yetmezliği (KBY), glomerül filtrasyon hızının (GFH) böbrek işlevlerinde saptanabilir düzeyde değişikliklere neden olacak kadar kalıcı bir şekilde azaldığı durum olarak tanımlanabilir. Son dönem böbrek yetmezliği (SDBY), endojen böbrek işlevinin geri dönüşümsüz kaybı ile karakterize ve hayatı tehdit eden üremiden korunmak için hastaya devamlı olarak diyaliz veya transplantasyon gibi renal replasman tedavilerinin uygulandığı klinik tabloyu oluşturur. SDBY insidansı ve prevalansı tüm dünyada artmaktadır. Kronik böbrek yetmezliğine eşlik eden üremik sendrom iştah kaybıyla, azalmış oral besin alımıyla sonuçlanan gastrointestinal yan etkilerle, metabolik asidoz, üremik toksisite, protein katabolizmasının başlamasıyla ilişkilidir. Malnütrisyon SDBY olan hastalarda önemli bir sorundur. Protein enerji malnütrisyonunun varlığı SDBY’de artmış mortalite ve morbidite ile ilişkilidir. Malnütrisyon sık görüldüğü için, beslenme durumunun periyodik olarak değerlendirilmesi, erken tanı ve uygun tedavide diyaliz hastalarının rutin bakımının bir parçasıdır. Öncelikle tıbbi beslenme tedavisi bireysel olarak düzenlenmeli, oral yolla yeterli enerji ve besin ögesi alamayan hastalar ve beden kütle indeksi <20 kg/m2, 6 ayda %10’dan fazla ağırlık kaybı, serum albümin <3.5 g/dL ve serum prealbümin <30 mg/dL gibi düşük nütrisyonel parametreleriyle belirlenen beslenme yetersizliği olan hastalar için mutlak beslenme desteği verilmelidir. Hastalar hastalığına özel diyet ve/veya oral nütrisyonel destek ile günlük beslenme gereksinmesini karşılayamadığında önce tüple enteral beslenme önerilir. Enteral beslenme uygulanamıyor ise total parenteral beslenme veya hemodiyaliz anında intradiyalitik parenteral beslenme uygulanmalıdır. Bu derleme makalede, böbrek hastalıklarında beslenme destek tedavi yöntemlerine odaklanılacaktır.