Bartın Rushdiya School

Abstract

Osmanlı Devleti XIX. yüzyılda eğitim alanında önemli yenilikler yapmıştır. Maarif nezaretinin kurulması, eğitimle ilgili kanunların çıkarılması, yeni eğitim kurumlarının açılması, batıya öğrenci gönderilmesi gibi birçok önemli yenilik sayesinde eğitimin modernleşmesi yönünde önemli adımlar atılmıştır. Bu bağlamda sıbyan mekteplerinin yerine mekteb-i ibtidailer açılırken rüştiye adlı yeni bir okul türü de orta okul seviyesinde eğitim vermeye başlamıştır. Rüştiye mekteplerinin sayısı 1846 yılından sonra özellikle XIX. yüzyıl sonlarında taşrada hızlı bir şekilde artmıştır. XIX. yüzyıl sonlarında Kastamonu Vilayeti Bolu Sancağı sınırları içinde bulunan Bartın Kazası’nda da bir rüştiye açılmıştır. Rüştiye mektebinin binası halkın yardımları ile tamamlanmıştır. Okul açıldıktan sonra buraya öğretmen atamaları yapılmıştır. Okuldaki öğrencilerin ders kitapları başta olmak üzere okulun resmi yazışmalarda kullanacağı belgeler ve ders araç gereçleri de devlet tarafından gönderilmiştir. Osmanlı Arşivi’nde Bartın rüştiye mektebinin öğretmenleri, buraya gönderilen malzemeler ve öğretmen atamaları, okulun yıllara göre öğrenci sayıları ile ilgili çok sayıda arşiv belgesi mevcuttur. XX. yüzyıl başlarına kadar eğitim faaliyetini sürdüren rüştiye Bartın’ın eğitim ve kültür hayatının gelişmesine önemli katkılar sağlamıştır. XX. yüzyıl başlarında Bartın’da bir de kız rüştiye mektebi açılmıştır. Bu okulun da başta öğretmen ihtiyacı olmak üzere tüm ihtiyaçları Maarif Nezareti tarafından karşılanmıştır. Bu araştırmada Bartın’da XIX. yüzyıl sonları ve XX. yüzyıl başlarında faaliyette bulunan rüştiye mektebi ile kız rüştiye mektebi arşiv belgelerine göre değerlendirilerek Bartın’ın Osmanlı’nın son dönemlerindeki eğitim öğretim hayatı ortaya konulacaktır.