Barsak Hastalıklarında Güncel Diyet Yaklaşımı: Fermente Oligo-, Di- ve Mono-Sakkaritler ve Polyol (FODMAP) İçeriği Düşük Diyet

Abstract

Yaşam kalitesini olumsuz etkileyen inflamatuar barsak hastalıkları (İBH) ve irritabl barsak sendromu (İBS), ülkemizde ve dünya genelinde yaygın görülen önemli sağlık sorunlarındandır ve bu hastalıkların patofizyolojisi tam olarak açıklanamamıştır. Diyet gibi çevresel etmenler semptomların gelişiminde etkili olabilmektedir. Barsak sağlığı ile ilgili çalışmalarda farklı diyet önerileri bulunmaktadır. Bunlardan biri de kısa zincirli, emilimi sınırlı/düşük karbonhidratlardan olan fermente oligo-, di- ve mono-sakkaritler ve polyollerin (FODMAP) sınırlandırıldığı diyettir. FODMAP içeren karbonhidratların sindirimi ile fermente substratların, suyun ince barsak ve kolondaki miktarı artmaktadır. Bu durum luminal distansiyon ve gaz oluşumuna neden olmaktadır. Literatürde diyette fermente karbonhidratların sınırlandırılmasının (düşük FODMAP içerikli diyet) gastrointestinal sistem (GİS) semptomları üzerine olumlu etkiler gösterebileceğini savunan çalışmalar bulunmaktadır. Son dönemlerde İBH ve İBS için güncel tedavi yaklaşımı olan FODMAP içeren karbonhidratlardan sınırlı tıbbi beslenme tedavisinin sağlık üzerine etkinliği konusunda çalışmalar yapılmaktadır. Literatüre her yeni eklenen tıbbi beslenme tedavisi için bireyin beslenme ve genel sağlık durumu üzerine olumlu/olumsuz etkilerinin değerlendirilmesi önemlidir. Ancak, literatürde yer alan randomize kontrol çalışmalarının sınırlı sayıda olduğu dikkat çekmektedir. İBH ve İBS tanısı alan bireylerde fermente karbonhidratların sınırlandırılmasının gastrointestinal sağlık üzerine etkilerinin incelendiği uzun dönemli yapılan daha çok sayıda çalışmaya gereksinimi olduğu düşünülmektedir. Bu derleme, FODMAP içeren karbonhidratlardan sınırlı tıbbi beslenme tedavisinin etkinliği konusunda bilgi verilmesi amacıyla yapılmıştır.