Balkan Savaşları'nın Ardından Osmanlı ile Romanya'nın Politik Temasları ve Dâhiliye Nazırı Talat Bey’in Romanya Ziyaretleri

Abstract

Özet Dünyanın ilk büyük savaşına sürüklendiği dönemde Türk-Romen ilişkilerinde ilginç/farklı bir etkileşim süreci yaşanmıştı. Nitekim 1914 baharı, siyasal kaygıların şekillendirdiği resmi temaslara bağlı olarak iki ülke arasında yoğun bir yakınlaşma çabasına sahne olmuştu. Nisan ayında Romanyalı General Coanda, İstanbul’da çeşitli temaslarda bulunmuş; ardından Mayıs ayı içinde Talat Bey, Romanya ziyaretini tamamlamıştı. Bu ziyaret gündeme Türk-Romen ittifakını taşıyacaktı. Birinci Dünya Savaşı başladıktan sonra 15 Ağustos’ta Talat Bey ile Meclis-i Mebusan Reisi Halil Bey, Bulgaristan üzerinden Romanya’ya geçmek üzere yola çıkacaklardı. Bulgaristan’daki ilk görüşmeler, Türk kamuoyuna Türkiye, Romanya ve Bulgaristan arasında bir Balkan İttifakı’nın yapılacağı haberleriyle yansımıştı. Talat Bey, Eylül’ün ilk günlerinde; Halil Bey ayın ortalarında Türkiye’ye döndüklerinde artık dönemin gazeteleri, Yunanistan’ın katılmayacağı bir ittifakın gerçekleşmesinin güç olduğu ve Romanya’nın tarafsızlık politikasına rağmen savaşa katılabileceği yorumlarına yer veriyorlardı. Üstelik bu değerlendirmeleri doğrulayacak şekilde Romanya, 30 Ağustos 1916’da Osmanlı Devleti’yle ilişkisini kesecekti. Talat Bey ise anılarında “ Romanya’nın savaşın sonuna kadar tarafsızlığını korumaya kesin kararlı olduğuna inandık ” diyecekti. Böylece Türk-Romen ilişkilerinde Cumhuriyet’in ilk yıllarına kadar sürecek kesinti ortaya çıkmıştı.Bu çalışma, arşiv belgeleri, süreli yayınlar ve diğer kaynaklara dayanarak Balkan Savaşları sonrasında 1914 bahar başlarından büyük savaşın ilk aylarına kadar uzanan dönemde, Osmanlı Devleti ile Romanya’nın yakınlaşma çabalarını, Balkanların genel konjonktürü bağlamında inceleyerek, özellikle Osmanlı Devleti’nin ittifak arayışları konusundaki literatüre katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. Anahtar Kelimeler: Birinci Dünya Savaşı, Osmanlı Devleti-Romanya İlişkileri, Romanya Gezileri, Talat Paşa. Abstract In the period when the world was drifted into its first great war, there was an interesting and different process of interaction in the Turkish-Romanian relations. Indeed, the spring of 1914 witnessed an intense attempt for amity between the two countries as a result of official visits shaped by political considerations. In April, Romanian general Coanda had several visits in İstanbul; then, in the same year, Talat Bey completed his visit to Romania in May. This visit would carry the Turkish-Romanian alliance on the agenda. After WWI started, on August 15, Talat Bey and the Chairman of the Parliament, Halil Bey, would depart for Romania through Bulgaria. The first talks in Bulgaria were reflected in the Turkish public opinion in the form of news that there would be a Balkan Alliance between Turkey, Romania and Bulgaria. When Talat Bey and Halil Bey returned to Turkey in the first days and midst of September respectively, newspapers of the period were interpreting that an alliance without Greece would be difficult to materialize and Romania might join the war despite its policy of impartiality. Furthermore, as if to verify these comments, Romania would break off its relations with the Ottoman State on August 30, 1916. Yet Talat Bey would later state in his memoir, “ We believed Romania to keep its impartiality definitely until the end of the war ”. Thus, the interruption in Turkish-Romanian relations, which would last until the first years of the Republican period, emerged. Based on archival documents, periodicals and other sources, this study aims to contribute to the literature particularly about the Ottoman State’s search for alliance by examining the efforts of rapprochement between the Ottoman State and Romania within the general conjuncture of the Balkans in the period after the Balkan Wars, from the spring of 1914 until the first months of the Great War. Key Words: First World War, Ottoman-Romanian Relations, Romania Visits, Talat Pasha.