Astım Yönetiminde Yeniden Solunum Öğretimi: Pranayama Solunum Tekniği

Abstract

Astım, kronik havayolu inflamasyonu ve hava akımı kısıtlanması ile seyreden kronik bir hastalıktır. Bu hastalık dünyada yaklaşık 300 milyon kişiyi etkilemekte olup, 2025 yılına kadar bu sayının 400 milyona ulaşması beklenmektedir. Astımın oluşmasına ve atakların tetiklenmesine hava kirliliği, genetik faktörler, sigara dumanı, alerjenler gibi pek çok faktör katkıda bulunduğu için hastalığın kontrolünde çok yönlü bir yaklaşım gerekmektedir. Mevcut terapötik seçeneklere rağmen astım semptomlarını yaşamaya devam eden pek çok astım hastası, konvansiyonel tedavi sonuçlarından memnun olmama ve/veya tedavinin yan etkileri gibi sebepler ile astımın kontrolünde ve/veya semptomların giderilmesinde tamamlayıcı ve integratif (bütünleşik) uygulamalara yönelmektedir. Yapılan çalışmalara göre astımlı hastaların sıklıkla kullandıkları tamamlayıcı ve integratif yöntemlerden biri solunum teknikleridir. Literatürde astım tedavisinde ve kontrolünde solunum tekniklerinin etkisi ile ilgili yapılmış pek çok çalışma bulunmaktadır. Bu tekniklerden biri olan pranayama, yoga disiplininin bir parçası olup 'nefes bilimi, nefes kontrolü, iradeli solunum' olarak tercüme edilmektedir. Pranayama solunum tekniği yeniden solunum öğretimi temeline dayanmaktadır. Bu teknik solunum modelini manipüle etmeyi amaçlamakta ve bireylerin solunumları üzerindeki farkındalığını artırarak, basit bir kendini kontrol tekniği oluşturmaktadır. Nörokognitif, otonomik ve pulmoner fonksiyonları etkileyen pranayamalar vücutta biyokimyasal ve metabolik aktivitelerin düzenlenmesine yardım etmektedir. Pranayama solunum tekniğinin, astım kontrolü, solunum fonksiyon testleri, bronkodilatatör kullanımı, yaşam kalitesi, IgE ve eozinofil sayısı gibi bazı parametreler üzerindeki olumlu etkilerine ilişkin literatürde birçok çalışma bulunmaktadır. Astım yönetiminde pranayama solunum tekniğinin kullanımı ile ilgili bu çalışmada, literatürde yer alan bilgiler paylaşılmış olup, astım hastalarına bakım veren hemşireler ve bu konu ile ilgili çalışma yapmak isteyen meslek profesyonellerine rehberlik etmesi amaçlanmıştır.