Assessment of Internalized Early Attachment Experience through Scripts: Turkish Adaptation of the Attachment Script Assessment Procedure

Abstract

Bu çalışmada, erken dönem bağlanma deneyimlerinin ‘güvenli üs senaryosu’ olarak temsil edildiği görüşü temelinde geliştirilmiş olan ve yarı-projektif bir teknik olan Bağlanma Senaryo Değerlendirme (BSD) Yöntemi’nin Türkçe uyarlaması yapılmıştır. Yaşları 18–58 arasında değişen toplam 197 katılımcı ile çalışma tamamlanmıştır. BSD’nin yanısıra çalışmada Kısa Semptom Envanteri, Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği, Başa Çıkma Yolları Ölçeği, Yakın İlişkilerde Yaşantılar Envanteri (YİYEII) ve Weschler Yetişkinler için Zekâ Ölçeği-Geliştirilmiş Form (WYZÖ-G) uygulanmıştır. BSD-Türkçe’nin test-tekrar test ve puanlayıcılar arası güvenirlik katsayılarının tatminkâr düzeyde olduğu belirlenmiştir. Iraksak geçerlik kapsamında BSD performansının bilişsel yetenek düzeyinden bağımsız olduğu, WYZÖ-G ile ilişkisizliği test edilerek saptanmıştır. Yakınsak geçerlik kapsamında ise, güvenli üs senaryo bilgi düzeyinin psikolojik belirtiler ve romantik ilişkilerde bağlanma kaygı düzeyi ile negatif, sosyal destek algısı, sosyal destek arayışı ve problem odaklı başa çıkma ile pozitif yönde ilişkili olduğu bulunmuştur. Ayrıca, BSD’nin sağlıklı yetişkin ve klinik örneklemi beklendik düzeyde ayırt edebildiği sonucuna da ulaşılmıştır. Erken dönem deneyimlerinde şekillenen bağlanma temsillerinin, güvenli üs senaryosu olarak tanımlanmasının kuramsal katkıları ve bu senaryoların yarı-projektif bir teknik olarak BSD yöntemi ile ölçümlenebilmesinin uygulamaya yönelik katkıları tartışılmıştır. Ayrıca bilişsel terapi sürecinde, bağlanmanın güvenli üs bilişsel senaryoları kapsamında ele alınmasının olası faydaları vurgulanmıştır.