Assessment of Household Coverage of Iodized Salt and Measurement of Salt Iodine Content

Abstract

Сравнительный анализ «ожидаемого» охвата населения йодированной солью (вторичные данные) и фактического охвата домохозяйств (первичные данные) показал, что ежегодный ожидаемый охват населения йодированной солью оставался стабильным в течение последнего десятилетия, при этом снижение внутреннего производства компенсировалось ростом импорта. Только 5,7% всех проб поваренной соли, взятых в 210 домохозяйствах на 7 полевых участках, были нейодированными и только 2% содержали <15 мг/кг йода, в то время как более 92% были адекватно йодированы (>15 мг/кг йода). Средняя концентрация йода в 198 пробах соли составила 32,8 мг/кг, то есть находилась в пределах национального стандарта. Принимая во внимание полученные на основе дополнительной информации данные, согласно которым наблюдается стабильно высокий «ожидаемый» охват населения йодированной солью, а также результаты статистически репрезентативных обследований охвата домохозяйств йодированной солью, можно сделать вывод, что установление факта охвата домохозяйств адекватно йодированной солью в Армении в 2023 году на уровне 92,3% является достаточно надежным результатом. Стоимость «пилотного» внедрения подхода FORTIMAS в качестве начального этапа «ежегодного» мониторинга и эпиднадзора за программой йодированной соли в Армении составила лишь часть стоимости общенационального репрезентативного исследования йодирования соли и статуса йодного питания населения. Поскольку в рамках этого проекта была разработана общая структура потенциальной «Системы FORTIMAS Армении», можно предположить, что в будущем в Армении можно будет проводить около 10 ежегодных раундов мо-ниторинга и эпиднадзора за программой йодирования соли, за ту же стоимость, что и одно национально репрезентативное исследование программы йодирования соли. Յոդացված աղով բնակչության «սպասվող» ծածկույթի (երկրորդային տվյալներ) և տնային տնտեսությունների փաստացի ընդգրկվածության (առաջնային տվյալներ) համեմատական վերլուծությունը ցույց է տվել, որ յոդացված աղով բնակչության սպասվող ծածկույթի տարեկան ցուցանիշը վերջին տասնամյակում մնացել է կայուն. ներքին արտադրության նվազումը փոխհատուցվել է ներկրման ավելացմամբ: 7 դետքային տեղամասերի 210 տնային տնտեսություններից վերցրած կերակրի աղի բոլոր նմուշների միայն 5,7%-ն է եղել չյոդացված, և միայն 2%-ն է պարունակել <15 մգ/կգ յոդ, մինչդեռ 92%-ից ավելին եղել է համարժեք յոդացված (>15 մգ/կգ յոդ): Աղի 198 նմուշներում յոդի միջին խտությունը կազ-մել է 32,8 մգ/կգ, այսինքն՝ գտնվել է ազգային ստանդարտի սահմաններում: Հաշվի առնելով լրացուցիչ ինֆորմացիայից ստացված տվյալները՝ համաձայն որոնց հետևողականորեն առկա է յոդացված աղով բնակչության «սպասվող» բարձր ծածկույթ, նկատի ունենալով նաև յոդացված աղով տնային տնտեսությունների ընդգրկվածության վիճակագրորեն ներկայացուցչական հետազոտությունների արդյունքները՝ կարելի է եզրակացնել, որ 2023 թվականին Հայաստանում որակյալ յոդացված աղով տնային տնտեսությունների 92,3% ընդգրկվածության բացահայտումը բավականին վստահելի արդյունք է: ՖՈՐՏԻՄԱՍ մոտեցման «պիլոտային» իրականացման արժեքը՝ որպես Հայաստանում յոդացված աղի ծրագրի «տարեկան» մոնիթորինգի և էպիդհսկողության սկզբնական փուլ, կազմել է աղի յոդացման և բնակչության յոդային սնուցման կարգավիճակի ազգային ներկայացուցչական հետազոտության արժեքի միայն մի մասը: Քանի որ «Հայաստանի ՖՈՐՏԻՄԱՍ համակարգի» ընդհանուր շրջանակը մշակվել է այս նախագծի շրջանակներում, կարելի է կանխատեսել, որ ապագայում Հայաստանում կարող է իրականացվել աղի յոդացման ծրագրի մոնիթորինգի և էպիդհսկողության առնվազն10 տարեկան փուլ մոտավորապես նույն գնով, ինչ աղի յոդացման ծրագրի ազգային ներկայացուցչական հետազոտությունը: