Aristoteles’in Poetika’sı Işığında Sofokles’in Filoktetes Tragedyası

Abstract

Aristoteles etik, estetik ve politika üzerine olan görüşlerinin yanında “Poetika” isimli eserinde tragedya karakterlerinin özgür iradeleri, ahlaki değerleri ve eylemsel tercihlerini inceleyerek bir tragedya biçimi tartışmaktadır. Antik Yunan tragedyalarının günümüz tiyatrosunun yapı taşını oluşturan eylem birliği Aristoteles’in fikirlerinde tezahür etmektedir. Aristoteles’ten neredeyse bir yüzyıl önce yaşamış, milattan önce beşinci yüzyılın en etkili tragedya yazarı olan Sofokles, Poetika’da tartışılan tragedya biçiminin karşılığını veren eserler üretmiştir. Öyle ki çağın tiyatro şenliklerinde birçok kez birincilik alması buna kanıt olarak gösterilebilir. Sofokles’in bilinen son eseri olan ve yönetmenliğini yaparak sahneye koyduğu “Filoktetes” tragedyası çeşitli otoritelerce kendisinin en iyi dokunmuş eseri olarak nitelendirilmektedir. Bu çalışmada, Aristoteles’in poetikasındaki temel kavramlar incelenecek ve Sofokles’in Filoktetes eserindeki karşılıklarının izi sürülecektir. Dolayısıyla Filoktetes’in yazgısı, iradesi ve ahlakı arasındaki diyalektik irdelenecek olup düşünsel açıdan okuyucuya katkı sunmak amaçlanmaktadır.