Application of Agricultural Land Quality Index Based on Multi Criteria Decision Analysis

Abstract

Bu çalışmanın amacı bölgeye özgün olarak uzman görüşü ve çok kriterli karar destek yaklaşımlarına dayalı bir arazi kalite indisi (AKİ) geliştirmek ve tarım arazilerinde uygulamaktır. Çalışma, Akdeniz iklim ekolojisini temsilen 3338.61 hektar büyüklüğündeki Muğla-Dalaman Tarım İşletme Genel Müdürlüğü arazilerine ait 7 toprak serisi ve 43 fazında yürütülmüştür. Araştırmada bölge arazilerini ve toprak özelliklerinin bir veya daha fazlasını temsil etme niteliğine sahip toplam 13 indikatör; i) Arazi: derinlik, eğim, taşlık ve drenaj, ii) Fiziksel: faydalı su kapasitesi, hacim ağırlığı, tekstür, iii) Kimyasal: elektriksel iletkenlik (EC), pH, organik madde, fosfor, potasyum, toplam azot olmak üzere uzman görüşü ve literatür bilgisi ışığında seçilmiştir. İndikatörlerin ikili karşılaştırmasında çok kriterli karar destek yaklaşımı olan Analitik Hiyerarşik Süreç metodu kullanılmıştır. Araştırmada, AKİ değerlendirmesi sonucu işletme arazilerinin % 61.56’sı “çok yüksek” ve “yüksek” kaliteli olarak sınıflandırılmış, % 35.29 büyüklüğünde arazinin tarımsal kalite sınıfı “düşük” ve “çok düşük” nitelikte belirlenmiş ve coğrafi bilgi sistemi ortamında haritalanmıştır. Çalışma ile bölge arazilerinin kalite son indis değerini derinlik (% 12.5), eğim (% 12), EC (% 11.1) ve bünye (% 10.7) indikatörlerinin yüksek oranda ağırlık katsayıları ile etkilediği belirlenmiştir. Aynı zamanda tarımsal açıdan düşük kalite değerlerine sahip arazilerde bazı iyileştirme tedbirlerinin (drenaj kanallarının geliştirilmesi organik madde ilavesi, taş toplama) alınması ile yüksek kalite sınıflarına ulaşabileceği önerilmiştir.