Antyczna tradycja filozoficznych sposobów życia jako wzorzec dla współczesności

Abstract

W niniejszym artykule prezentuję filozofię rozumianą jako sposób życia i pytam o jej aktualność lub dezaktualizację we „współczesności”. Na początku definiuję to, czym jest filozoficzny sposób życia i czym on się charakteryzuje. Następnie wskazuję na dwa aspekty ludzkiej „natury”, które warunkują realizację tego sposobu życia: konieczność istnienia spójnej tożsamości i całościowego egzystencjalnego projektu (celu).W punkcie drugim ukazuję „współczesność” w jej napięciu między nowoczesnością a „ponowoczesnością”. Nawiązuję tutaj do charakterystyki tej ostatniej, sformułowanej przez Zygmunta Baumana. Natomiast w punkcie trzecim pytam o możliwość funkcjonowania filozofii, jako sposobu życia, w tak zdefiniowanej „współczesności”.Wskazuję, że wyklucza ona takie funkcjonowanie ze względu na postulowaną „płynną tożsamość”, a precyzyjniej mówiąc – na brak tej tożsamości i niemożliwość jej spójnego skonstruowania według przyjętego określonego wzorca. Z drugiej jednak strony zauważam, że – paradoksalnie – „ponowoczesność” może być przestrzenią realizacji filozoficznej egzystencji w momencie, gdy uznamy, że negacja, poczucie obcości i stawianie się w krytycznej opozycji wobec ustalonego porządku były charakterystycznymi cechami antycznego filozofowania, którego paradygmat swą atopicznością wyznaczył Sokrates. Zatem filozoficzny sposób życia możliwy jest do realizacji nawet w tej epoce, która sama ideowo zaprzecza takiej możliwości.