Ante bellum: Uwarunkowania historyczne procesów dezintegracyjnych na terytorium Socjalistycznej Federacyjnej Republiki Jugosławii i jej państw sukcesyjnych po zimnej wojnie

Abstract

<p>W artykule przeanalizowano szerokie uwarunkowania historyczne procesów dezintegracyjnych, jakie wystąpiły po zakończeniu zimnej wojny na terytorium byłej Socjalistycznej Federacyjnej Republiki Jugosławii. Podkreślono w nim, iż w ostatniej dekadzie XX w. na obszarze jugosłowiańskim doszło do swoistego „powrotu historii”, wyrażającego się w dążeniach narodów bałkańskich do „odwrócenia” niekorzystnych procesów historycznych, „dokończenia” rozpoczętych jeszcze XIX w. procesów państwowotwórczych oraz zjednoczenia wszystkich terytoriów zamieszkiwanych współcześnie lub w przeszłości przez daną grupę etniczną w ramach własnego państwa narodowego. Wskazano także, iż skomplikowana historia regionu Bałkanów – w tym wielowiekowe rządy osmańskiej Turcji, nierozwiązane i sięgające mniej lub bardziej odległej przeszłości spory terytorialne, okresy otwartej, zbrojnej konfrontacji, ugruntowane w pamięci zbiorowej narodów Półwyspu negatywne doświadczenia wzajemnych relacji i wspólnej państwowości oraz wielokrotnie dająca o sobie znać w XIX i XX w. polityka zewnętrznego interwencjonizmu i paternalizmu – nie stanowiła wprawdzie głównego powodu dezintegracji SFRJ, ale mimo to w istotnym stopniu przyczyniła się do rozpadu federacji jugosłowiańskiej i wybuchu konfliktów zbrojnych na obszarze jej państw sukcesyjnych. Konkludując, można stwierdzić, iż „niedokończona historia” w dalszym ciągu przyczynia się do politycznej dezintegracji i niestabilności regionu oraz poważnej dysfunkcjonalności części państw pojugosłowiańskich.</p>