ANLAMIN GÖRÜNTÜSÜ: SOSYAL BAĞLAMDA SEMBOLİK ETKİLEŞİMCİ YAKLAŞIM VE DİN

Abstract

Sembolik etkileşimci yaklaşım insanlar arası etkileşimlerden doğan anlam ve eylem dünyasını araştırma konusu yapmaktadır. Bu açıdan sembolik etkileşim, insanların karşılıklı eylemleriyle şekillenen dünyada karşılaştıkları olayları yorumlama veya durumu tanımlama süreci şeklinde tanımlanmaktadır. Din, insanlar arasındaki ilişkilerde çok sayıda anlam üretilen ve yorumlama yapılan konuların başında gelmektedir. Araştırmanın odak noktası, bireylerin sosyal etkileşim sürecinde karşılıklı ürettikleri ve sürekli yeniden inşa ettikleri sembolik anlamları inceleyen sembolik etkileşimci yaklaşım ile din olgusu arasındaki ilişkiyi incelemektir. Bu bağlamda, önce yaklaşımın tarihsel gelişim sürecine odaklanılacak, daha sonra yaklaşımın fikri kurucuları kabul edilen George Herbert Mead, Charles Cooley ve William I. Thomas’ın yaklaşıma katkıları tartışılacaktır. Sembolik etkileşimciliği sosyolojik açıdan kuramsal temellere oturtan Herbert Blumer’in yaklaşım üzerindeki etkileri değerlendirilip, yaklaşımın sosyolojik açıdan din ile ilişkisi kimlik, sembol, anlam, ortak eylem ve üç önerme bağlamları açısından analiz edilecektir. Çalışmada, din olgusunun sembolik anlamlar üretme, kimlik ve ortak eylem üzerindeki etkisiyle sınırlanmasının temel nedeni sembolik etkileşimcilik yaklaşımda üzerinden en çok tartışılan konular olmasıdır. Bu bağlamda çalışmanın temel amacı, literatüre katkı sağlamaya ek olarak din ve sembolik etkileşimci yaklaşım arasındaki ilişkinin anlaşılmasına yönelik yeni bir bakış açısı getirmektir. Araştırmanın sonuçlarına göre; din, sosyal etkileşim süreçlerinde yer alan insanlar arası ilişkilerden türetilen yeni anlamlarla kimlik oluşturmada önemli rol oynamaktadır.