Analysis of semantic components of words in the field of nature in Nahj al-Balaghah based on labeling theory [In Persian

Abstract

یکی از موضوعات مهم در این بحث بوده که در زبانشناسی برگرفته از مکتب پراگ است. نشانداری از حوزه واج-شناسی آغاز شده است؛ لیکن در بررسیهای زبانشناختی از یک سو به سایر حوزهها همچون ساخت واژه، نحو و معنیشناسی گسترش یافت و از سوی دیگر در چارچوبهای عام نظری مختلف، همچون رویکرد اصول و معیارها و دستور همگانی زایشی از تعاریف متنوع برخوردار گردید. بر اساس نظر پالمر، هرگاه مؤلفههای معنایی یک واژه در کنار یکدیگرمبین یک مفهو کلی باشند که با خصیصه «عمومیت » همراه باشد، آن واژه از نظر معنایی، یک واژه «بینشان » خواهد بود؛ اما چنانچه واژهای دارای آحاد و مؤلفههایی أخص و جزئیتر و منحصربه فرد باشد، به گونهای که بتوان آن واژه را زیرمجموعه واژه «بینشان» قلمداد نمود، در اینجا، خصیصه «نشانداری» را میتوان برای چنین واژهای درنظرگرفت. اقسام نشانداری عبارت است از معنایی، صوری و ردهشناختی. مؤلفههای معنایی ویژگیهای مفهوم واژهها را تشکیل داده و وجوه اشتراک و افتراق آنها را معین میکنند. بررسی نهجالبلاغه که در آن انبوهی از واژگان متنوع در حوزههای متعدد به کار رفته است، میتواند جنبههای بسیاری را از اغراض صاحب این اثر ارزشمند آشکار سازد. مفهوم مکان و بویژه طبیعت از جمله واژگان پرکاربرد در نهج البلاغه به شمار می رود؛ فراوانی واژههای متنوع حوزه طبیعت در کتاب نهج-البلاغه نشاندهنده اهمیت مکان در باور امام علی(ع) است. در این پژوهش که با هدف کشف و تبیین جنبههای نشانداری واژههای مورد تحقیق، به رشته نگارش درآمده و مبتنی بر شیوه توصیفی- تحلیلی است، مشخص شد، در کلام امام علی(ع) واژههای نشاندار حوزه طبیعت در محورهای جانشینی و همنشینی به صورت برابر به کار رفته است و هریک، نقشی یگانه در ایراد غرض معنایی برعهده دارند.