An Evaluation of the Current Regulations in Turkish and German Legal Systems Regarding Criminal Liability for the Disclosure of Trade Secrets

Abstract

Ticari sır, bir ticarî işletme veya şirketin faaliyet alanı ile ilgili olarak bağımsız ve ekonomik bir değeri olan veya sır sahibine rekabette avantaj sağlayan ve piyasada ilgili işletmeye başarı getiren, sınırlı bir çevre tarafından bilinen ve sahibinin alenileşmesini istemediği her türlü üretim, iş, pazarlama gibi hususlardaki bilgi, belge ve verilerdir. Ticari sırrın hukuka aykırı olarak ifşası, sır sahibine iktisadi açıdan zarar vereceği gibi serbest piyasa ekonomisinin istikrarını ve güvenini de zedeleyecektir. Ticari sırların ifşasının önlenmesi ve buna yönelik eylemlerin caydırıcılığının sağlanması için ceza hukukunun himayesi gerekli görülmektedir. Bu bağlamda hem Türk hukukunda hem de Alman hukukunda cezai düzenlemeler yer almaktadır. Ticari sırrın ve serbest piyasa ekonomisinin korunmasına yönelik olarak Türk Ticaret Kanunu (TTK) 62/1-a maddesinin atfıyla TTK madde 55/1-b-3 ve TTK madde 55/1-d bentlerinde yer alan fiiller, ticari sırların ifşasına ilişkin olarak TTK madde 62/1-a’daki haksız rekabet suçunun seçimlik hareketleri arasında düzenlenmiştir. Ayrıca TTK madde 62/1-c’de ticari sırların ele geçirilmesi suçu yer almaktadır. Bunun yanında korunan hukuki değer farklı olsa da suçun konusu bakımından benzer bir düzenleme Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 239. maddesinde ticarî sır, bankacılık sırrı veya müşteri sırrı niteliğindeki bilgi veya belgelerin açıklanması suçu yer almaktadır. Bu düzenlemeler birbirinden suça konu olan sırrın hukuka uygun ya da hukuka aykırı olarak elde edilip edilmediğine göre, sırrı bizzat ifşa etme ya da ifşaya yöneltme hareketine göre ayrılmaktadır. Ayrıca iki farklı kanunda yer alan bu düzenlemeler, suçun konusu bakımından benzer olduklarından somut olaya uygulanabilirlikleri ayrıca değerlendirilmelidir. Alman Haksız Rekabet Kanunu’nun (UWG) §17 ise iş ve işletme sırlarının ifşası suçunu düzenlemekteydi. Ancak Avrupa Birliği’nin 2016/943 sayılı Direktifi’ne uyum çalışmaları sonucunda UWG’de yer alan cezai yaptırımlar mülga edilip Ticari Sırların Korunması Kanunu’nun (GeschGehG) § 23 yeniden düzenlenmiş ancak suçun kapsamına giren haller GeschGehG’de yer alan diğer maddelere atıf yapılmak suretiyle düzenlenmiştir. Bunun yanında Alman Ceza Kanunun (StGB) § 203’te özel sırların ihlali suçu da ayrıca düzenlenmektedir. Ticari sırrın ifşasına yönelik suçlar her iki ülkenin mevzuatında da dağınık bir şekilde ele alınıp, eksik norm yöntemi ile düzenlenmiştir. Bu durum somut olaya hangi suç tipinin ya da suçun hangi seçimlik hareketinin uygulanması gerektiği konusunda problemlere neden olmaktadır. Bu bakımdan çalışmada ilgili suç tiplerinin ele alınış biçimleri, uygulama alanlarının sınırları ve ayrımları ele alınacaktır. Her bir suç tipinin unsurlarına ayrılarak incelenmesi daha detaylı bir çalışma gerektirdiğinden, bu çalışmada konuya ilişkin suç tiplerinin genel hatlarıyla ortaya konulması amaçlanmaktadır.