An Analysis on Muqatil B. Sulayman and His Narrations in His Tafsir Al-Khams Mi’at Aya

Abstract

Hicrî ikinci asırda yaşayan ve daha çok müfessir kimliği ile tanınan Mukâtil b. Süleyman dönemin önemli âlimlerinden biridir. Muhtelif sebeplerden dolayı pek çok ilim beldesine seyahat eden Mukâtil, bu seyahatler sırasında döneminde yaşamış muhaddislerden hadîs tahammül etmiştir. Kaynakların daha ziyade tefsir ilmindeki otoritesinden bahsettiği Mukâtil b. Süleyman, hadîs münekkidlerine göre zayıf görülmüş ve birçok hususta da tenkit edilmiştir. Bu çalışmada, Mukâtil b. Süleyman’ın hayatı, ilmi kişiliği ve cerh-ta’dil durumu öncelikle ele alınmıştır. Daha sonra da Tefsiru’l-Hamsi Mieti Âyetin Mine’l-Kur’ân adlı eserindeki rivâyetlerinin değerlendirilmesi ve isnâd kullanımı üzerinde durulmuş; bu bağlamda eserde geçen râvîlerin güvenilir olup olmadıkları ortaya konulmuştur. Ayrıca adı geçen eserdeki rivâyetlerin mütâbilerinin temel hadîs kaynaklarındaki dağılımları araştırılmış ve bu rivâyetlerin büyük çoğunluğunun kaynaklarda geçtiği tespit edilmiştir.