Adnan Menderes’in Siyasal Karakteri ve 27 Mayıs

Abstract

Türk Siyasi Tarihi, 1945’te demokrasi adına önemli bir döneme girerek çok partili hayata geçmiş; dört yıl sonra da demokrasi daha da sağlamlaşmıştır. 1950 Genel Seçimleri iktidar ve muhalefette yer değişikliğine yol açmıştır. Cumhuriyet Halk Partisi’nden Demokrat Parti’ye geçen siyasi erkte ipi göğüsleyen isim olarak karşımıza Adnan Menderes çıkmaktadır. Menderes, on yıl boyunca partinin genel başkanlığını ve başbakanlığı üstlenmiştir. Ayrıca Demokrat Parti’nin halka tanıtılması, parti politikalarının halkın anlayabileceği şekilde anlatılması hep Menderes vasıtasıyla olmuştur. Bu nedenle muhalefet, iktidara gelebilmek adına verdiği mücadelede ana rakip olarak Menderes’i görmüştür. Menderes ise kendi üzerinden gerçekleştirilen eleştirileri göğüslemeye çalışmıştır ki bu durum onu daha öne çıkarmıştır. Giderek artan bu politik mücadelenin neticesi ise demokrasiden vazgeçmek olmuştur. 27 Mayıs’ta ordunun müdahalesi ile Demokrat Parti’nin iktidarına, başbakan Menderes’in de hayatına son verilmiştir. 27 Mayıs’ın nedenlerini sıralarken Demokrat Parti’nin politikalarından ziyade Menderes’in siyasi karakteri tartışılmalıdır ve aslında günümüzde de özellikle sosyal medyada 27 Mayıs ve 17 Eylül tarihlerinde Adnan Menderes’in olumlu ve olumsuz özellikleri üzerinden paylaşım yapılmaktadır. Ayrıca 1960’tan günümüze kadar Demokrat Parti’nin devamı olan partilerle muhalefet partilerinin söylemlerinde de Adnan Menderes sıkça yer almaktadır. Bu sebeple hazırlanan çalışmada Menderes’in siyasi karakteri üzerinden 1950’li yıllar ve 27 Mayıs değerlendirilmiştir. Adnan Menderes’in toplumu analiz edebilmesi, halk-lider ilişkisinde samimi tavırları, gücünü halktan aldığı için muhalefetin gücünü önemsememesi üzerine çizilebilecek siyasi duruşunun 1950’li yılların politikasını ve demokrasisini nasıl etkilediği sorusuna cevap bulmaya çalışılmıştır. Muhalefetin yalnızca diğer partilerden değil, parti içinden gelmesi ve tek kişi olma halinin eleştirilmesine de değinilmiştir.