A look at the theoretical analysis of "Azerbaijan rengleri" and "Rast deramedi" in the works of Ramiz Zohrabov

Abstract

Teqdim olunan meqalede görkemli musiqişünas-alim, Azerbaycan Respublikasının xalq artisti, senetşünaslıq üzre elmler doktoru, professor Ramiz Zöhrabovun “Azerbaycan rengleri” haqqında elmi-tedqiqat eserinin xüsusiyyetleri tedqiq edilmişdir. Melumdur ki, professor Ramiz Zöhrabov xalq musiqi yaradıcılığının araşdırılması istiqametinde bir çox elmi eserlerin müellifidir ve musiqişünasın “Azerbaycan rengleri” adlı kitabı da şifahi eneneli Azerbaycan professional musiqisinin esas janrları ile bağlıdır. Meqalede Azerbaycan renglerinin janr, lad-meqam ve melodik xüsusiyyetlerin tedqiqi meseleleri esas götürülmüşdür. Bundan ireli gelerek meqalede esas meqsed kimi vurğulanmışdır ki, R.Zöhrabov Azerbaycan renglerini şifahi eneneli Azerbaycan professional musiqisinin bir esas janrı kimi seciyyelendirmiş ve onların xüsusiyyetlerini elmi-nezeri aspektden araşdırmışdır. Onu da qeyd edek ki, müasir Azerbaycan musiqişünaslığında reng ve onun janrlarının tedqiqi meseleleri mehdud saydadır. Meqalede R.Zöhrabovun Azerbaycan renglerinin araşdırılması ile bağlı müddeaları tedqiq edilmiş ve esas prinsipleri işıqlandırılmışdır. Xüsusile bu janrın növleri olan diringi ve deramedin quruluş xüsusiyyetlerinin etraflı tedqiqi gosterilmisdir. Meqalenin metodologiyası nezeri ve tarixi melumatlara esaslanmış ve ireli sürülen fikirler müqayiseli şekilde etraflı tedqiq edilmişdir. Eyni zamanda R.Zöhrabovun yaradıcılığına istinaden “Rast deramedi”nin nezeri esaslarının tehlili meqam, melodik xüsusiyyetler, musiqi forması ve diger cehetler baxımından tehlile celb edilmişdir. Meqalede ilk defe olaraq, R.Zöhrabovun “Azerbaycan rengleri” adlı elmi-tedqiqat eserindeki ireli sürdüyü müddealar kompleks şekilde araşdırılmışdır. Bu zaman “Rast deramedi”nin nezeri cehetden tehlili xüsusile vurğulanmış ve lad-meqam esası ile melodik xüsusiyyetleri nezere çatdırılmışdır. Bele neticeye gelinmişdir ki, professor R.Zöhrabovun bu kitabı Azerbaycan renglerinin seciyyevi janr xüsusiyyetlerinin araşdırılması istiqametinde mühüm ehemiyyet kesb edir.