A Comparison of Language and Literary Style in George Orwell's Literary Masterpiece Animal Farm and its Turkish Translations

Abstract

Bu çalışma 20. yüzyıl İngiliz edebiyatının önde gelen isimleri arasında yer alan George Orwell’in edebî başyapıtı Hayvan Çiftliği romanındaki ve iki farklı Türkçe çevirisindeki dil ve edebî üslubun karşılaştırılmasını amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda kaynak metnin dil ve üslubunun nasıl olduğu, erek metinlere nasıl aktarıldığı, yazarın edebi kişiliğinin çeviri metinlere yansıtılıp yansıtılmadığı ve yapılan çevirilerin Chesterman ile Pym’in çeviri kuramlarının hangisine örnek teşkil ettiği ortaya konmaya çalışılmıştır. Bu bağlamda kaynak ve erek metinlerden seçilen yirmi bir tane metin birimi çeviri kuramları ışığında analiz edilmiştir. Çalışmada kaynak metin olarak Longman Pearson yayınevi tarafından Animal Farm orijinal ismiyle 2003 yılında yayımlanan özgün eserin 8. baskısından yararlanılmıştır. Erek metinler olarak da çevirisi Leyla Moralı tarafından yapılan ve ilk olarak 1974 yılında İnkılâp Kitabevi tarafından yayımlanan kitabın 1998 yılındaki 3. baskısı ile Celâl Üster’in çevirmenliğini üstlendiği ve ilk olarak 2001 yılında Can Yayınları tarafından basılan kitabın 2014 yılındaki 42. baskısı kullanılmıştır. Çalışmanın araştırma modelini nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi oluşturmaktadır. Çalışmanın sonucunda romanda kimi zaman dil oyunlarına ve mecazi ifadelere yer verilse de genel anlamda açık, dolaysız ve güçlü bir dilin hâkim olduğu vurgulanmaktadır. Moralı, kaynak metne büyük ölçüde sadık kalarak metinde söylenen bir sözün mümkün olabildiğince birebir karşılığını bulmaya çalışmış ve ağırlıklı olarak Pym’in Doğal Eşdeğerlik kuramına örnek teşkil eden çeviriler meydana getirmiştir. Romanın yalınlığını ve yazarın edebi kişiliğini fazlasıyla çeviri metnine yansıtmıştır. Üster ise kaynak metindeki ifadeleri kelimesi kelimesine olduğu gibi değil de anlamsal olarak birbiriyle örtüşen farklı kelimelerle aktarma yoluna gitmiş ve çoğunlukla Chesterman’ın Aynı Noktada Birleşen Benzerlik kuramıyla uyuşan çeviriler ortaya koymuştur. Dolayısıyla Üster’in kaynak metnin dil ve üslubuna sadık kaldığı pek söylenememektedir.