A Bibliometric Analysis of Graduate Theses on Media Economics and Management in Türkiye

Abstract

İletişim araştırmalarında medyanın ekonomik yönüne duyulan ilgi, toplumsal yönüne duyulan ilgiye kıyasla her zaman biraz geride kalmıştır. Ancak teknoloji şirketleri ile medya şirketlerinin sınırlarının birbirine karışması, medya tüketicilerinin tercihlerinde yaşanan radikal değişimler, yıllardan beri uygulanan iş modellerinin bir süredir geçerliliğini yitirmiş olması gibi büyük değişimler medyaya ekonomik gözle bakılmasını adeta zorunlu kılmaktadır. Medya ekonomisi ve işletmeciliği; ülkemizde ‘basın ekonomisi ve işletmeciliği’, ‘medya ekonomisi ve işletmeciliği’, ‘medya ekonomisi’, ‘medya işletmeciliği’ adlarıyla 21 üniversitede gazetecilik bölümleri altında bir anabilim dalı olarak yer almaktadır. Ancak lisansüstü düzeyinde eğitim sadece Marmara Üniversitesi ve Ege Üniversitesi’nde verilmektedir. Bu çalışmanın amacı, söz konusu alanda üretilen lisansüstü tezleri tespit ederek bibliyometrik analize tabi tutmak, böylece bu alanda gelecekte yapılacak araştırmalara ışık tutmaktır. Çalışmada, YÖK Ulusal Tez Merkezi’nde detaylı tarama yapılarak 1995-2022 yılları arasında yayınlanan 149 teze ulaşılmıştır. Bu tezlerden 148 tanesinin Marmara Üniversitesi’nde, 1 tanesinin Ege Üniversitesi’nde üretildiği; üretilen tezlerden 31 tanesinin doktora, 118 tanesinin yüksek lisans seviyesinde olduğu; doktora tezlerinin ortalama 286,5 sayfa, yüksek lisans tezlerinin ortalama 161,3 sayfa olarak hazırlandığı tespit edilmiştir. Toplamda 877 anahtar kelime üzerinde yapılan analizde; “basın” 165, “medya” 110, “ekonomi-finans-kriz” 65, “gazete” 47, “haber” 28, “televizyon” 23, “reklam” 20 ve “pazarlama” sözcüğünün 19 defa kullanıldığı belirlenmiştir. “Teknoloji”, “Türkiye”, “işletme”, “marka-imaj”, “analiz”, “kalite” kelimeleri ve sahiplik yapısına dair sözcükler sık kullanılan anahtar kelimeler arasında yer almıştır. Buna karşılık yüksek lisans düzeyinde bulunduğu halde doktora çalışmalarında henüz ele alınmamış, hem doktora hem yüksek lisans seviyesinde sadece bir kez yer verilmiş çok sayıda anahtar kelime bulunmaktadır. Bu durum, alanda derinlemesine araştırma potansiyeli taşıyan pek çok konu olduğuna işaret etmektedir.