Σύνδρομο αποφρακτικών απνοιών-υποπνοιών στον ύπνο και καρδιαγγειακοί παράγοντες κινδύνου. Επίδραση της θεραπείας με CPAP

Abstract

Οι ασθενείς με Σύνδρομο Απνοιών-υποπνοιών στον Ύπνο (ΣAY) παρουσιάζουν αυξημένη νοσηρότητα και θνητότητα από καρδιαγγειακά νοσήματα. Βιβλιογραφικά δεδομένα αναφέρουν αυξημένα επίπεδα παραγόντων που έχουν συνδεθεί με καρδιαγγειακό κίνδυνο καθώς και διαταραχές στη ρύθμιση του σακχάρου στους ασθενείς με ΣΑΥ. Τα παραπάνω έχουν μελετηθεί σε ασθενείς πριν από την εφαρμογή θεραπείας με CPAP, δεν υπάρχουν ωστόσο δεδομένα για τις μεταβολές των παραγόντων αυτών στους ασθενείς με ΣΑΥ με βάση τη συμμόρφωση τους στη θεραπεία με CPAP. Σκοπός της μελέτης ήταν α) να εξετάσει τις διαφορές στα επίπεδα δεικτών καρδιαγγειακού κινδύνου και δεικτών ρύθμισης του σακχάρου μεταξύ ασθενών με ΣΑΥ χωρίς άλλα συνοδά νοσήματα και υγιών μαρτύρων (ομάδα ελέγχου) β) να διερευνήσει πιθανές συσχετίσεις στα επίπεδα των εξεταζόμενων παραγόντων με ανθρωπομετρικά χαρακτηριστικά και παραμέτρους του ύπνου των ασθενών με ΣΑΥ και γ) να εξετάσει την επίδραση της συμμόρφωσης στη θεραπεία με CPAP στα επίπεδα των εξεταζόμενων παραγόντων. Υλικό - μέθοδοι: Σε νεοδιαγνωσθέντες, με πολυυπνογραφία, ασθενείς με ΣΑΥ (n=53), με δείκτη απνοιών-υποπνοιών (Apnea-Hypopnea Index-ΑΗΙ) ?15/h, μη καπνιστές, χωρίς συνοδά νοσήματα ή συστηματική χρήση φαρμάκων, μελετήθηκαν δείκτες που σχετίζονται με καρδιαγγειακό κίνδυνο (hs-CRP, ουρικό οξύ, ολική χοληστερόλη, τριγλυκερίδια, HDL-C, LDL-C, ApoA-I, ApoB, ομοκυστεΐνη και ινωδογόνο), καθώς και δείκτες ρύθμισης του σακχάρου (γλυκόζη νηστείας, HbA1C, ινσουλίνη, δείκτης ΗΟΜΑ-IR) μετά από ολονύχτια νηστεία. Μετά από 6 μήνες οι ασθενείς αυτοί επανεξετάστηκαν και όσοι παρέμειναν χωρίς συνοδά νοσήματα, συστηματική χρήση φαρμάκων και σημαντική μεταβολή του δείκτη μάζας σώματος (Body Mass Index - ΒΜΙ), μελετήθηκαν ως προς τους ίδιους παράγοντες αφού πρώτα ταξινομήθηκαν ανάλογα με τη συμμόρφωση στη θεραπεία με CPAP (όπως καταγραφόταν από το χρονομετρητή του μηχανήματος) σε 3 ομάδες: Ομάδα 1: καλή συμμόρφωση (χρήση ?4 ώρες /νύχτα), ομάδα 2: μέτρια/ κακή συμμόρφωση (χρήση <4 ώρες /νύχτα), ομάδα 3: άρνηση εφαρμογής CPAP. Όλοι οι ασθενείς εξετάστηκαν εκ νέου με πολυυπνογραφία: οι ασθενείς της ομάδας 1 και 2 εφαρμόζοντας CPAP, ενώ της ομάδας 3 χωρίς CPAP. Την ομάδα ελέγχου (n=30) αποτέλεσαν άτομα τα οποία επίσης εξετάστηκαν με πολυυπνογραφία και είχαν ΑΗΙ<5/h. Τα άτομα αυτά ήταν μη καπνιστές, χωρίς συνοδά νοσήματα ή συστηματική χρήση φαρμάκων. Αποτελέσματα: Οι ασθενείς (47 άρρενες, 6 θήλεις) ήταν μέσης ηλικίας 46.09±10.87 ετών και σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου, είχαν σημαντικά μεγαλύτερο ΒΜΙ (p<0.000), περίμετρο λαιμού (p=0.013), μέσης (p=0.044) και γλουτών (p=0.046) χωρις να διαφέρουν σημαντικά ως προς την ηλικία. Τα επίπεδα των hs-CRP και των λόγων ολική χοληστερόλη/HDL-C και ΑpoΒ/ΑpoΑ-Ι ήταν στατιστικά υψηλότερα στους ασθενείς με ΣΑΥ σε σχέση με την ομάδα ελέγχου (p=0.003, p=0.040 και p<0.000, αντίστοιχα). Ομοίως, τα επίπεδα όλων των εξεταζόμενων παράγοντων σχετικών με τη ρύθμιση του σακχάρου ήταν σημαντικά υψηλότερα στους ασθενείς με ΣΑΥ σε σχέση με τους μάρτυρες [γλυκόζη νηστείας (p<0.000), HbA1C (p=0.004), ινσουλίνη (p<0.000), δείκτης ΗΟΜΑ-IR (p<0.000)],. Ανάμεσα στις δύο ομάδες στατιστικά σημαντική ήταν και η διαφορά στην αναλογία αυτών που πληρούσαν τα κριτήρια του μεταβολικού συνδρόμου, το οποίο εμφανίστηκε συχνότερα στους ασθενείς με ΣΑΥ συγκριτικά με την ομάδα ελέγχου (p<0.005). Δείκτες της οξυγόνωσης στον ύπνο όπως η μέση τιμή του κορεσμού (avSpO2) ή η ελάχιστη τιμή του κορεσμού της οξυαιμοσφαιρίνης (minSpO2) εμφάνισαν σημαντικές συσχετίσεις με παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου και ρύθμισης του σακχάρου. Αντίθετα, ο δείκτης ΑΗΙ εμφάνισε στατιστικά σημαντική συσχέτιση μόνο με την τιμή του ουρικού οξέος. Στον εξάμηνο επανέλεγχο, στην ομάδα 1 (n=20), παρατηρήθηκε σημαντική ελάττωση των επιπέδων της hs-CRP (p=0.030), του ουρικού οξέος (p=0.045), της ομοκυστεΐνης (p=0.005), της ολικής χοληστερόλης (p=0.021), του λόγου ApoΒ/ApoΑ-Ι (p=0.021), του λόγου ολική χοληστερόλη/HDL-C (p=0.018) και της HbA1C (p=0.003). Στην ομάδα 2 (n=19) καταγράφηκε σημαντική ελάττωση μόνο στα επίπεδα της ομοκυστεΐνης (p=0.021). Στην ομάδα 3 (n=14), δεν καταγράφηκαν στατιστικά σημαντικές διαφορές σε κανένα από τους εξεταζόμενους παράγοντες. Συμπεράσματα: Οι ασθενείς με ΣΑΥ εμφανίζουν αυξημένα επίπεδα παραγόντων που έχουν συνδεθεί με καρδιαγγειακό κίνδυνο καθώς και παραγόντων σχετικών με τη ρύθμιση του σακχάρου. Η συμμόρφωση στη θεραπεία με CPAP μειώνει σημαντικά τα επίπεδα της hs-CRP, του ουρικού οξέος, της ομοκυστεΐνης, της ολικής χοληστερόλης, της HbA1C και των δεικτών ολική χοληστερόλη/HDL-C και ΑpoB/ΑpoA-I ελαττώνοντας το συνολικό καρδιαγγειακό κίνδυνο των ασθενών αυτών.