Abstract

رودخانه­ها مهم­ترین منابع آب در نواحی خشک (از جمله ایران) هستند. رودخانه­‎های الموت و شاهرود جزو رودخانه­‌های دائمی هستند که بخش مهمی از منابع آب شمال ایران را تأمین می­کنند. اهداف این پژوهش شامل طبقه­‌بندی کمی الگوی کانال و نیمرخ پهنای رودخانه­‌های الموت و شاهرود، تعیین مهم­ترین عوامل مؤثر بر روی تکامل این رودخانه­‌ها و تحلیل دوره‌­های رسوب­‌گذاری و فرسایش بستر این رودخانه­‌ها می‌باشد. تکامل کانال این رودخانه‌­ها در یک دوره­ 34 ساله با تأکید بر روی الگو، هندسه و تغییرات ارتفاعی بستر در اثر فرآیندهای رسوب­‌گذاری و فرسایش بررسی شده است. بررسی زمانی تصاویر ماهواره­‌ای (1981-2015) با استفاده از نرم افزار GIS همراه با نقشه­‌برداری­‌های توپوگرافی و زمین‌ریخت‌شناسی جهت ارزیابی روند تکاملی و تعیین شاخص‌­های کلیدی مؤثر بر تغییرات کانال انجام شده است. برای بررسی نیمرخ پهنای تاریخی (1984-2014) کانال در چهار ایستگاه، نقشه‌­برداری زمین ­شناسی انجام شده است و همراه با عکس­‌های تکراری و تحلیل بسامد سیلاب، در ارزیابی تغییرات ارتفاعی بستر و فرآیندهای مؤثر استفاده شده است. فرآیند ترک کانال رایج‌­ترین دلیل تغییر کانال است. نرخ تغییر پهنای کانال 2/5 متر در سال در بالادست، 20 متر در سال در میان­‌رود و 9/3+ و 2/4 متر در سال در بخش باختری است. نرخ رسوب‌گذاری و حفر بستر 12/1 و 76/0 متر در سال در ایستگاه B و 55/5 و 63/5 متر در سال در ایستگاه C است. نتایج نشان می­دهد که شرایط اقلیمی، عوامل آب‌شناختی و فعالیت­‌های انسان مهم­ترین دلایل تغییرات بستر کانال هستند.

Full Text
Published version (Free)

Talk to us

Join us for a 30 min session where you can share your feedback and ask us any queries you have

Schedule a call