مطالعه سیالات درگیر و ایزوتوپ های پایدار گوگرد، شواهدی بر منشأ کانسار سرب - نقره آهنگران، جنوب شرق ملایر

Abstract

کانسار سرب و نقره آهنگران در غرب ایران در استان همدان و در فاصله 25 کیلومتری جنوب شرقی شهر ملایر واقع شده است. سنگ میزبان کانسار آهنگران عمدتا سنگهای کربناتی کرتاسه زیرین است که به صورت دگرشیب بر روی سنگهای ژوراسیک قرار گرفته اند. کانه های اصلی شامل گالن، کالکوپیریت، پیریت، کانیهای اکسیدآهن و پیروتیت و کانیهای باطله شامل باریت، دولومیت، کلریت، کلسیت و کوارتز می شود. کانی سازی به صورت پرکننده فضای خالی، رگه ای، رگه‌چها ی، توده ای، پراکنده و جانشینی می باشد. دگرسانی شامل سیلیسی شدن، سریسیتی شدن و دولومیتی شدن است. بر اساس مطالعات سیالات درگیر بر روی کانی کوارتز و کلسیت، انواع سیالات درگیر اصلی عبارتند از: I: دو فازی مایع-گاز (L+V)،II : دو فازی گاز - مایع (V+L)، III: چهار فازی L+V+CO2 (L+V)،IV : دی اکسیدکربن CO2 (L+V) و V: سه فازی L+V+Sy. دمای همگن‌شدگی سیالات درگیر اولیه نشان می دهد که کانی سازی در محدوده دمای 130 تا 320 درجه سانتی گراد (میانگین C° 200) رخ داده است. در حالی‌که محدوده شوری آنها از 10 تا 15 درصد وزنی معادل نمک طعام است. نهایتا درجه حرارت و شوری سیالات درگیر کانسار آهنگران مشابه کانسارهای سرب و روی نوع ایرلندی است. مقادیر δ34S در پیریت و گالن به ترتیب در محدوده 5/25- تا 6/11 در هزار و 3/6- تا 5/8- در هزار و مقادیر δ34S باریت نیز در محدوده 26+ تا 2/27+ درهزار و مقادیر δ34SH2S سیال در حال تعادل با کانیهای گالن در محدوده 9/2- تا 4/6- در هزار و پیریت 4/9 تا 9/27 در هزار می باشد. مقادیر δ34S باریت نزدیک مقادیر سولفات دریای کرتاسه است و سولفات آب دریا می‌تواند منشأ باریت باشد. در حالی‌که مقادیر δ34SH2Sگالن در یک محدوده باریک قرار دارند که می تواند بیانگر آن باشد که منشأ اصلی گوگرد احیای ترموشیمیایی سولفات است.