اثرات تنش شوری و پایه بر رشد، شدت فتوسنتز، غلظت عناصر غذایی و سدیم درخت بادام

Abstract

چکیده تحمل شوری یکی از مهم ترین عوامل موثر بر تولید محصولات کشاورزی در مناطق خشک و نیمه خشک می‌باشد. تحمل شوری در درختان میوه را می‌توان از طریق استفاده از پایه های متحمل، افزایش داد. بدین منظور و جهت ارزیابی اثرات تنش شوری و پایه بر رشد، شدت فتوسنتز و غلظت عناصر غذایی بادام (Prunus dulcis Miller.) رقم فراگنس، آزمایشی با سه سطح کلرید سدیم (0، 50، 100 میلی مولار) و دو پایه (جی اف-677 ، تواونو) بصورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در محیط بدون خاک و تحت شرایط کنترل شده به اجرا درآمد. نتایج نشان داد که شوری اثرات کاهشی معنی داری بر خصوصیات رویشی، فیزیولوژیکی و غلظت عناصر غذایی بادام داشت. هر چند شدت این اثرات بر حسب نوع پایه متفاوت بود. در پایه جی اف-677، وزن تر و خشک برگ و ریشه، تعداد برگ و شاخص کلروفیل تا سطح شوری50 میلی مولار در مقایسه با شاهد، افزایش و سپس کاهش یافت در حالیکه در پایه تواونو تا سطح 100 میلی مولار خصوصیات مذکور کاهش یافت. شدت فتوسنتز، سطح برگ و نسبت پتاسیم به سدیم برگ با افزایش شوری در هر دو پایه کاهش یافت، ولی میزان کاهش در پایه جی اف-677 در مقایسه با تواونو کمتر بود. علاوه بر این، شوری محتوای رطوبت نسبی و سطح ویژه برگ را در هر دو پایه کاهش داد. با افزایش سطوح کلرید سدیم، غلظت نیتروژن، فسفر و پتاسیم برگ در هر دو پایه کاهش و غلظت سدیم برگ افزایش یافت. نتایج حاصل حاکی از آن است که پایه جی اف-677 از طریق مکانیسم تدافعی ایجاد محدودیت در جذب و یا انتقال سدیم به قسمت های هوایی و نیز حفظ سطح مناسبی از پتاسیم، تحمل بالاتری نسبت به نمک در مقایسه با تواونو داشته و تحت شرایط شوری می‌توان از آن به عنوان یک پایه متحمل به نمک برای ارقام مختلف بادام استفاده کرد. واژه های کلیدی: بادام، پایه، تحمل شوری، تنش شوری، فتوسنتز